Het spelletje steen, papier, schaar eindigt vaak in gelijkspel doordat spelers elkaar onbewust imiteren.

Psycholoog Richard Cook van University College in Londen vroeg 45 volwassenen steen, papier, schaar te spelen. Voor wie dit spelletje niet kent: beide spelers kiezen ofwel voor steen (een vuist), ofwel voor papier (een platte hand), ofwel voor schaar (twee uitgestoken vingers) en laten hun keuze tegelijkertijd aan elkaar zien. Schaar knipt het papier en wint; papier omwikkelt de steen en wint; steen maakt de schaar bot en wint. Maar als je het spel vaak speelt, zul je weten: de kans op gelijkspel is ook best groot.

Cook wilde een verklaring vinden voor dat gelijkspel. Hij liet de deelnemers daarom niet zomaar steen, papier, schaar spelen, maar blinddoekte daarbij een van de spelers of beiden. Wat bleek? In de koppels waarin slechts een van de spelers was geblinddoekt, kwam gelijkspel veel vaker voor. Cook observeerde daarbij dat de deelnemers zonder blinddoek hun gebaar vaak zo’n 200 milliseconden na hun geblinddoekte tegenstander maakten. Dit suggereert dat het hier gaat om een automatische impuls om anderen te imiteren.

Dat we anderen imiteren was al bekend, maar we wisten niet of dit een bewuste of onbewuste handeling was. Omdat het hier een situatie betreft waarin we eigenlijk liever niet imiteren (want gelijkspel levert geen winst op), denken de onderzoekers nu dat het toch echt om een onbewuste of automatische impuls gaat.

Het lijkt erop dat Sheldon uit de televisieserie The Big Bang Theory dan toch gelijk had over het aantal keren gelijkspel (zie filmpje). Maar om dat probleem op te lossen, hoef je niet, zoals hij suggereert, meer opties toe te voegen. Het sluiten van je ogen is voldoende.

Bronnen: ScienceNOW, New Scientist, Proceedings of the Royal Society B

Beeld: Fluff – Sertion/CC BY-SA