Een mysterieus type plasmajets aan de oppervlakte van de zon zou veroorzaakt worden door zogenaamde ‘magnetische reconnectie’, zo schrijven astronomen.
Met grote regelmaat schieten er vanaf het oppervlak van onze zon gloeiendhete jets plasma duizenden kilometers de hoogte in. Elk moment vinden er pakweg een miljoen van deze razendsnelle, geiser-achtige uitbarstingen plaats. Maar ondanks die aantallen had men geen idee hoe deze zogenaamde spiculen ontstonden of wat voor effect ze precies hadden.
Tot nu, zo schrijven onderzoekers in vakblad Science. Nieuwe observaties met de Goode-zonnetelescoop suggereren dat plaatselijke veranderingen in het magnetisch veld van de zon er iets mee te maken hebben.
Lees ook:
Zonneplasma
Al enige tijd vermoedt men dat de geiser-achtige uitbarstingen een rol spelen bij de aanvoer van energie (lees: het verhitten van) en zonneplasma van de zon naar diens atmosfeer (de corona) en de zonnewinden.
Bevestiging van dat vermoeden, en helderheid over het ontstaan van de plasmajets, bleven echter uit. Want hoewel we al lang van het bestaan van de spiculen weten, zijn ze lastig te bestuderen. De zon zit er misschien vol mee, de uitbarstingen duren elk telkens maar een paar minuten.
Gewelddadige energieoverdracht
Nieuwe metingen, gedaan met de Goode-zonnetelescoop in van het Big Bear zonne-observatorium in Californië, lijken zoden aan de dijk te zetten. De onderzoekers zagen namelijk dat veel spiculen ontstonden binnen een paar minuten na een lokale verandering in de polariteit van het magnetisch veld van de zon. Bovendien zagen ze dat de temperatuur van het bovenliggende deel van de corona kort daarna opwarmde.
Volgens de onderzoekers zou die verandering in het magnetisch veld, of eigenlijk het bijhorende fenomeen dat men ‘magnetische reconnectie’ noemt, de drijfveer achter de spiculen kunnen zijn. NASA beschrijft dit fenomeen als iets dat plaatsvindt wanneer magnetische veldlijnen van de zon zich verenigen, opsplitsen, en in een andere oriëntatie opnieuw met elkaar binden. Hierdoor wordt op explosieve wijze (magnetische) energie doorgegeven.
Speculatie
Die uitbarstingen van energie zouden (onder meer) de vorming van geiser-achtige spiculen kunnen aandrijven, aldus de onderzoekers. Én (die) energie (lees: warmte) en zonneplasma doorgeven aan de atmosfeer.
Een goede studie met interessante waarnemingen, vindt zonnefysicus Rob Rutten (Universiteit Utrecht), niet betrokken bij het onderzoek. Maar helemaal overtuigd is hij niet. “Als bipolaire, magnetische elementjes samenkomen en verdwijnen, denk je snel aan reconnectie”, vertelt hij. “Maar dat hoeft niet zo te zijn. Reconnectie zou het voornaamste aandrijvingsmechanisme kunnen zijn, maar het blijft speculatie.”
Als het aan Rutten ligt, zijn dus er meer metingen nodig om het vermoeden van de onderzoekers te bevestigen. Hij verwacht dat de Amerikaanse Daniel K. Inouye-zonnetelescoop (DKIST), die volgend jaar op Hawaii in bedrijf moet komen, de échte doorbraken zal opleveren.
Bronnen: Science, EurekAlert!
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!