Wetenschappers zijn erin geslaagd om een met vulkanisch materiaal besmeurde boekrol van bijna 2000 jaar oud voor een deel te lezen.

In het jaar 79 werd de Romeinse stad Herculaneum getroffen door de uitbarsting van de vulkaan Vesuvius. Duizenden mensen kwamen om en hun villa’s werden bedolven onder lava en as. In 1750 vonden werkers een bibliotheek vol boekrollen in één van deze huizen, waarvan ze een aantal konden lezen. De rest bleek helaas té beschadigd. Toch is het wetenschappers nu gelukt om met behulp van röntgenstraling een deel van een flink gehavende boekrol te lezen.

Inkt op koolstofbasis

Al eerder was geprobeerd om de boekwerken uit de ‘Villa of Papyri’ te ontrafelen met röntgenstraling tomografie – een techniek waarbij de straling vanuit verschillende hoeken wordt geschoten. De röntgenstralen worden meer geabsorbeerd door de harde materialen dan door de zachte en zo kan er een 3d-beeld worden gemaakt van letters op papier, zonder een boekrol uit te rollen.

De methode bleek helaas niet te werken voor deze boekrollen. Het inkt werd toentertijd namelijk gemaakt door er koolstof in te verwerken met rook. Doordat het papyrus onder het as zat, waren de materialen in hardheid nauwelijks van elkaar te onderscheiden, waardoor het vormen van een 3d-beeld onmogelijk werd.

Vito Mocella en zijn onderzoeksteam gebruikten een verwante methode. Ook zij schoten röntgenstralen vanuit verschillende hoeken op een boekrol. Bij deze techniek wordt echter geen gebruik gemaakt van de samenstelling van een materiaal, maar van het reliëf. De letters steken net wat meer uit en worden meer gereflecteerd dan het onderliggende, verbrande papyrus. Op deze manier lukte het de wetenschappers wel om een aantal letters te ontrafelen in de nog opgerolde boekrol.

Filosofische boekwerken

Ze vergeleken het handschrift van deze letters met andere teksten en de boekrol is waarschijnlijk het werk van dichter en Epicurisch filosoof Philodemus die een eeuw voor de uitbarsting overleed. Epicuristen schreven over het geluk van de mens en lieten droeve gedachten niet toe.

De wetenschappers hopen de gebruikte techniek te kunnen inzetten om nog meer beschadigde werken uit verborgen bibliotheken te ontrafelen.

Bron: Nature Communications, Phys.org, Livescience

Beeld: E. Brun