De naam doet waarschijnlijk geen belletje rinkelen. Toch staat planeet K2-18b in de schijnwerpers, want wetenschappers hebben er waterdamp in de atmosfeer ontdekt.

Groot nieuws: op de verre planeet K2-18b is waterdamp ontdekt in de atmosfeer. De vondst roept meteen een hoop vragen op, waaronder of er leven mogelijk is op de exoplaneet. Deze en vier andere vragen over de ontdekking beantwoord.

1) Wat is K2-18b?

K2-18b draait – in het sterrenbeeld Leeuw – om een andere ster dan onze zon en is daarom een exoplaneet. In 2015 nam NASA’s ruimtetelescoop Kepler hem voor het eerst waar. De ster waar de planeet omheen draait, is een rode dwerg: de lichtste, kleinste en koelste ster in ons heelal.

Verder is de planeet qua omvang ongeveer twee keer zo groot als onze aarde en acht keer zo zwaar. Omdat de massa van K2-18b groter is dan die van de aarde, maar kleiner dan die van ijsreus Neptunus noemen we de exoplaneet een superaarde.

Elke 33 dagen voltooit K2-18b een rondgang om zijn ster, wat betekent dat een jaar daar ongeveer even lang duurt als een aardse maand.

2) Waar bevindt de planeet zich?

De exoplaneet draait op een afstand van circa 110 lichtjaar in een baan om zijn ster – dat is ruim een biljard kilometer hiervandaan. K2-18b bevindt zich in de zogeheten bewoonbare zone (Goldilocks zone). Dit houdt in dat de planeet op zo’n afstand van zijn ster staat, dat er temperaturen heersen die vloeibaar water mogelijk maken. Het is de eerste keer dat er water is gevonden op een exoplaneet in de leefbare zone.

3) Hoe is de ontdekking gedaan?

Astronomen van het Centre for Space Exochemistry in Londen spitten gegevens door die de Hubble-telescoop in 2016 en 2017 heeft verzameld. Ze ontwikkelden een speciaal algoritme dat het mogelijk maakte om de chemische samenstelling van de atmosfeer van K2-18b te analyseren. Als de exoplaneet namelijk voor zijn ster beweegt, wordt het sterrenlicht als het ware gefilterd door de atmosfeer. Door die golflengten te bestuderen, konden sterrenkundigen bepalen waaruit de atmosfeer bestaat, waaronder waterdamp dus.

Toch moeten we nog een slag om de arm houden, want 100 procent zeker is het niet dat er waterdamp in K2-18b’s atmosfeer zit. Bovendien had het team acht passages van de exoplaneet voor zijn ster nodig om te durven beweren dat er waterdamp in de atmosfeer zit. Verder onderzoek moet daarom uitsluitsel geven.

4) Waarom is deze ontdekking zo bijzonder?

Omdat de exoplaneet een aantal overeenkomsten met de aarde toont: hij bevindt zich in de leefbare zone, kent een gematigde temperatuur, en zijn atmosfeer bevat dus waterdamp. Leven, zoals we dat hier op aarde kennen, is daarom in theorie mogelijk.

5) Dus… is er leven op deze planeet mogelijk?

Het ontnuchterende antwoord is toch nee. De atmosfeer bevat namelijk niet alleen waterdamp, maar zit ook vol met waterstofgas. En iedereen weet hoe brandbaar dat hier op aarde is.

Daarnaast zou de gemiddelde mens, met de zwaartekracht acht keer sterker dan op aarde, ruim 500 kilo op K2-18b wegen. Ook wordt de planeet aan veel meer uv-straling blootgesteld dan onze aardbol. Zulke hoge doses hier op aarde zijn zeer kankerverwekkend.

Dat neemt natuurlijk niet weg dat de ontdekking – als hij eenmaal bevestigd is – ontzettend interessant en van grote wetenschappelijke waarde is. Het brengt de zoektocht naar planeten waar leven mogelijk is weer een stap dichterbij.

Bronnen: Nature Astronomy, University College London, The Guardian

Beeld (artistieke impressive): ESA/Hubble, M. Kornmesser

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!