Onlangs werd bekend dat de ruimtesonde officieel de interstellaire ruimte heeft betreden, maar had hij dat niet vorig jaar al gedaan? Vijf vragen over Voyager 2!
1) Opfrissertje: wat is Voyager 2 precies?
Voyager 2 is een onbemande ruimtesonde die samen met Voyager 1 de Voyager-missie van de NASA vormt. De sonde werd gelanceerd op 20 augustus 1977, vanaf Cape Canaveral in Florida. Ruim twee weken later volgde, zoals dat vanuit het oogpunt van risicospreiding gebruikelijk was, een tweelingbroer: Voyager 1.
2) Wat was aanvankelijk zijn missie?
Het doel van de Voyager-missie was zoveel mogelijk informatie verzamelen over de planeten Jupiter en Saturnus en hun manen. Na zo’n anderhalf jaar vliegen, in 1979, passeerden beide sondes gasreus Jupiter. De informatie die ze terugstuurden naar de aarde deden de monden van de sterrenkundigen openvallen: de foto’s waren van ongekende kwaliteit. Zo was voor het eerst de Grote Rode Vlek – een storm die al eeuwen woedt op de planeet – goed te zien.
De Grote Rode Vlek op Jupiter. © NASA/JPL
Ook bij de flyby van Saturnus in 1980 stelden de Voyagers niet teleur. Zo lieten ze zien dat de ringen van de planeet niet uit stof maar uit brokstukjes bestaan, en dat de totale dikte van de ringen slechts enkele tientallen meters is, in plaats van kilometers. Ook verrassend: de brokstukjes bestaan voor 99 procent uit ijs.
De ringen van Saturnus. © NASA/JPL
De lange reis was dus een groot succes en leverde een scala aan informatie op, maar daarmee bleek het nog niet gedaan met de Voyager-sondes. Na de succesvolle flyby’s langs Jupiter en Saturnus vertoonden beide ruimtesondes nog geen enkel teken van vermoeidheid. De NASA kreeg toestemming – en geld – om de missie te vervolgen, waarna Voyager 2 door mocht naar de nooit eerder bezochte planeten Uranus en Neptunus.
Voyager 1 vervolgde zijn weg naar de rand van ons zonnestelsel en in 2012 overschreed hij deze grens; de sonde bevond zich in interstellar space, de ruimte tussen de sterrenstelsels, die is gevuld met gas en stof.
3) Maar waar is Voyager 2 nu?
De ruimtesonde is sinds 2007 op weg naar de rand van de heliosfeer, de heliopauze genaamd. De heliopauze staat ook wel bekend als de ‘poort’ naar de interstellaire ruimte. De heliosfeer is het best te omschrijven als een soort gigantische ruimtebubbel die ons zonnestelsel, én Pluto, huist. Met name de zonnewinden houden die bubbel – die ons beschermt tegen veel invloeden van de Melkweg – in stand.
Voyager 2 zou op 5 november 2018 al de heliopauze zijn ‘overgestoken’ en zich sindsdien in de interstellaire ruimte bevinden. Dat concludeerden NASA-onderzoekers nadat ze de verzamelde gegevens van drie instrumenten aan boord van het ruimtescheepje hadden vergeleken met data van Voyager 1 (waarvan dus al lange tijd vaststaat dat die door de interstellaire ruimte zoeft). Die bevindingen zijn nu pas gepubliceerd in vijf verschillende artikelen in vakblad Nature Astronomy.
4) Welke informatie heeft dat ons opgeleverd?
Astronomen zijn nu iets wijzer geworden over de vorm van de heliosfeer. Op een afstand van 18.340.698.947 kilometer van de aarde stak Voyager 1 jaren geleden de grens over. Toen Voyager 2 vorig jaar de interstellaire ruimte betrad, bevond hij zich op 17.906.865.122 kilometer van de aarde. Volgens Bill Kurth, een van de auteurs van een Nature Astronomy-paper, impliceert dit dat de heliosfeer symmetrisch is, tenminste op de twee punten waar de ruimtesondes de grens overstaken.
5) Wat gaat de sonde nu doen?
Met bijna de helft van zijn instrumenten nog steeds werkend, stuurt Voyager 2 (en 1 trouwens ook) nog altijd informatie naar de NASA. De sondes worden aangedreven door plutonium-‘batterijen’, maar die zullen rond 2028 wel echt op zijn en dan stoppen de signalen. Toch kunnen de sondes zelfs dan nog duizenden jaren doorvliegen.
Bronnen: Nature Astronomy, KIJK 10-2017, The Guardian
Beeld: NASA/JPL
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!