Australische biologen hebben in een Antarctisch meer een virofaag gevonden: een virus dat jaagt op een ander virus, dat op zijn beurt weer leeft van algen.

De onderzoekers vonden het ‘virus-etende’ virus in het extreem zoute water van Organic Lake in het oosten van de Zuidpool. Terwijl ze het genoom van de daar levende microben onder de loep legden, vonden ze binnen het DNA van phycodnavirussen – enorme virussen die algen aanvallen – stukken vreemd DNA die alleen maar afkomstig konden zijn van een virofaag.

Organic Lake: het meer waar de virofaag werd aangetroffen. (Foto: Ricardo Cavicchioli/University of New South Wales)

De virofaag vermenigvuldigt zichzelf binnen het phycodnavirus, wat uiteindelijk leidt tot de dood van dat laatste virus. En dat is fijn voor de algen, want die kunnen zich op hun beurt weer vermenigvuldigen zonder een jager op hun hielen, wat dan weer de enorme algengroei tijdens de ijsvrije zomerperiodes van het meer verklaart. “Ons werk laat niet alleen hoe zien hoe bijzonder het microbiële leven binnen dit meer is, maar ook hoe weinig we nog begrijpen van de biologische interacties die bestaan”, zegt onderzoeksleider Ricardo Cavicchioli dan ook. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in Proceedings of the National Academies of Science.

Toevalligerwijs publiceerden Canadese wetenschappers een week eerder al in Science over een andere virofaag. Het zogenoemde Mavirus valt een virus aan dat zich op zijn beurt weer tegoed doet aan een planktonsoort met de aparte naam Cafeteria roenbergensis. Ook hier bleek het DNA van de virafoog zich in het DNA van zijn gastheer te hebben genesteld. Een grote ontdekking voor onderzoeker Curtis Suttle: “Zonder dat we het wisten, hadden we dit Mavirus al in ons Cafeteria-systeem sinds het begin van de jaren 1990.” De onderzoekers ontdekten verder dat het virofaag-DNA binnen de planktoncellen grotendeels bestaat uit ‘springende genen’; genen die snel van genoom naar genoom kunnen ‘springen’.

Beide onderzoeken volgen op de vondst van de allereerste virofaag – Sputnik gedoopt – binnen een waterkoeltoren in Parijs in 2008. De prooi betrof in dit geval het Mimivirus, een gigantisch virus dat groter is dan menige bacterie. De drie virofagen die nu zijn gevonden, hebben ten minste één gen met elkaar gemeen dat ook al in andere waterrijke omgevingen is aangetroffen. Christelle Desnues, een van de ontdekkers van de Sputnik-virofaag, verwacht in de komende jaren dan ook “een expontiële groei aan nieuwe ontdekkingen van virofagen”.

Bronnen: Nature News

Beeld: Cybercobra/CC BY-SA 3.0