Zalmen keren steeds eerder terug naar hun ‘geboortestroompje’ om zich voort te planten. Dit fenomeen zou beïnvloedt worden door visvangst.

De afgelopen veertig jaar is de Atlantische, ofwel Europese zalm (Salmo salar) niet alleen in aantallen, maar ook in grootte sterk afgenomen. De wilde vissen verblijven steeds minder lang in zee – waar ze groeien – voor ze terugkeren naar hun geboorteplaats (in zoet water) om te paren en daarna te sterven. Onderzoekers stellen nu dat de visserij daar zowel direct als indirect een rol belangrijke in speelt. De studie, onlangs verschenen in vakblad Science, biedt inzicht in en noodzaak voor de verduurzaming van visvangst.

Lees ook:

• Walvis legt in twee maanden 6000 km af voor seks
• Kleinere vissoorten nemen overhand in warmere oceanen

Zee-leeftijd

Als een dertiger die zijn wilde haren in de grote stad verloren heeft en naar zijn geboortedorp terugkeert om een gezin te stichten, zo keren ook wilde zalmen terug naar het stroompje waar ze opgroeiden. De periode waarin deze vissen in zee verblijven, heet de zee-leeftijd. Hoe langer deze periode duurt, hoe groter de zalm is wanneer die volwassenheid bereikt. Anders gezegd: hoe hoger de zee-leeftijd, hoe groter de vis als die terugkeert naar diens ‘geboorterivier’ om te paaien.

Het is een gevoelige balans. Vissen met een hogere zee-leeftijd zijn forser en hebben een groter reproductief succes. Dat betekent dat het er voor hen dik in zit dat ze veel gezonde zalmpjes op de wereld zullen zetten. Aan de andere kant stijgt de kans dat de zalm het loodje legt voor die aan de paringsdans toekomt, naarmate hij langer in zee doorbrengt.

Kleiner

De zee-leeftijd van de Atlantische zalm is de afgelopen decennia gedaald. Daarmee is ook de gemiddelde grootte van de vissen aanzienlijk afgenomen. Om te achterhalen wat die verschuiving dreef, nam het team achter de nieuwe studie een wilde zalmpopulatie uit de Fins-Noorse Tenojoki-rivier onder de loep.

De onderzoekers keken naar de visintensiteit (lees: hoeveel er gevist wordt) in de Barentszzee – het zoutwaterleefgebied van deze populatie – en in de Tenojoki-rivier. Ook analyseerde het team de zeetemperatuur en in welke mate de drie voornaamste maaltjes van de zalm, de lodde (Mallotus villosus), de haring (Clupea harengus) en krill, tijdens het verblijf in de Barentszzee gemiddeld voor handen waren.

Uit de analyses van veertig jaar data en 1319 zalmen bleken de visvangst in de rivier en de aanwezigheid van lodde het grootste effect op de zee-leeftijd van de zalm te hebben. Hoe meer er gevist werd in de rivieren, hoe hoger de zee-leeftijd en hoe groter de zalmen. Hoe minder lodde er aanwezig is, hoe lager de zee-leeftijd en hoe kleiner de vissen.

Hoewel de visvangst in de rivier de balans richting grotere zalmen kantelt, weegt dat niet op tegen andere factoren. Het algehele effect van de visserij is dan ook een afname van de gemiddelde zee-leeftijd en daarmee kleinere Atlantische zalmen, zo schrijven de onderzoekers.

Visnet en prooidier

Dat de visintensiteit in de Tenojoki-rivier de grootte van de zalmen positief beïnvloedt, ligt volgens de onderzoekers aan de visnetten. De lokale vissers zetten met name netten in waar jongere, kleinere vissen in blijven hangen. Hoewel de wetenschappers een effect zagen van de aanwezigheid van alle drie prooidieren, had de afwezigheid van de lodde verreweg de grootste impact op de grootte van de zalm. De lodde wordt veel bevist; voornamelijk om vervolgens als visvoer te dienen in zalmkwekerijen.

Het onderzoek laat zien hoe visserij de wilde Atlantische zalm beïnvloedt; zowel direct, door vissen naar de soort zelf, als indirect door het wegvangen van prooidieren. Slechte zaak, zo schrijven de onderzoekers. Hoe meer deze vissen  – en andere soorten – zich namelijk aan menselijk handelen aanpassen, hoe minder ze dat mogelijk doen voor hun veranderende omgeving. Dat maakt soorten gevoelig.

Bronnen: Science, EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!