Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Op zomeravonden komen er soms duizenden vleermuizen tegelijk uit een grot. Hoe kan het dat ze toch (bijna) nooit tegen elkaar aan botsen?
De meeste vleermuissoorten ‘zien’ de wereld voornamelijk via echolocatie: ze zenden geluiden uit en luisteren naar de echo’s, waardoor ze een beeld krijgen van hun omgeving. Maar als duizenden vleermuizen dat tegelijk doen, bijvoorbeeld wanneer een hele kolonie in slechts een paar minuten tijd een grot verlaat (zie onderstaande video), is het haast onmogelijk om de echo’s te horen. Wetenschappers noemen dit de ‘cocktail party nightmare’. Je kunt het namelijk vergelijken met een feestje waar zoveel rumoer is dat je je gesprekspartner niet verstaat.
Je zou dus verwachten dat vleermuizen door deze kakofonie noodzakelijke informatie over hun omgeving missen en continu tegen elkaar aan botsen. Toch zijn ongelukken zeldzaam. Duitse en Israëlische onderzoekers denken nu te weten waarom. Dat schrijven ze in het vakblad PNAS.
Bekijk hieronder een video van guanovleermuizen die massaal een grot in Texas verlaten. Dit zijn niet dezelfde vleermuizen als in de studie, maar deze video laat de cocktail party nightmare wel goed zien.
Lees ook:
Meer geluiden produceren
De wetenschappers deden hun onderzoek in de Hula-vallei in Israël. Op zomeravonden komen daar zo’n tweeduizend Egyptische klapneusvleermuizen in ongeveer een minuut tijd uit een grotopening van slechts 3 meter wijd. De onderzoekers plaatsten trackers en microfoons op enkele vleermuizen. Zo konden ze hun locatie bijhouden en luisteren naar de echo’s die de dieren hoorden.
Uit de verzamelde gegevens bleek dat vleermuizen tijdens het verlaten van de grot 94 procent minder echo’s van hun eigen geluiden horen dan normaal. Ze reageerden daarop door hun echolocatie-strategie aan te passen. Ze produceerden meer geluiden en die waren korter, zachter en hadden een hogere toonhoogte.
Die aangepaste geluiden zijn niet handig als vleermuizen ver vooruit willen ‘kijken’, maar voor korte afstanden werken ze juist beter. En door er meer te produceren, is de kans bovendien groter dat de vleermuizen toch een echo opvangen. Hoewel ze alsnog veel informatie zullen missen, kunnen ze zo wel de belangrijkste vraag beantwoorden: waar zijn mijn directe buren? En met die info kunnen ze fatale botsingen voorkomen.
Erg lang hoeven ze hun strategie overigens niet aan te passen. Na ongeveer 5 seconden zijn de vleermuizen dusdanig verspreid dat de echo’s elkaar niet meer uitdoven.
Bronnen: PNAS, Max Planck Instituut via EurekAlert!
Openingsbeeld: U.S. Fish and Wildlife Service