Door de voorafgaande vulkaanuitbarsting is de bijbehorende bliksem normaal gesproken niet te onderscheiden van de rest van het lawaai. Maar wetenschappers hadden nu geluk.

“Het horen van donderslagen is toch helemaal niet zo bijzonder?”, horen we je denken. Dat klopt voor het onweer dat wij kennen (dat ontstaat door een potentiaalverschil tussen onweerswolken en het aardoppervlak). Vulkanische bliksem komt echter alleen voor bij een vulkaanuitbarsting.

Vulkanische bliksem is al vaak genoeg op beeld vastgelegd, maar het geluid van de donderslag was nooit te onderscheiden van het gewelddadige geluid van de uitbarsting zelf. Maar het is wetenschappers nu eindelijk gelukt en ook jij kan het horen! De opname van 20 minuten is zestig keer versneld afgespeeld:

Microfoon

Om dit geluidsfragment op te nemen, hebben wetenschappers de Bogoslofvulkaan – een van de Aleoeten, gelegen tussen de VS en Rusland – als doel genomen. Voor een lange periode in 2017 had deze vulkaan namelijk achtereenvolgende uitbarstingen. Tijdens twee van deze uitbarstingen slaagden de onderzoekers erin om het dondergeluid te isoleren.

Een reeks microfoons was opgesteld rond de Bogoslofvulkaan – op ongeveer 60 kilometer afstand – om het geluid op te nemen. Deze methode is vaker gebruikt, maar nooit waren de donderslagen zelf te onderscheiden van het lawaai. De wetenschappers hadden nu gewoon erg veel geluk dat de vulkaan vaker achter elkaar uitbarstte en zijn aswolken langer bleven hangen.

Stofwolken

Vulkanische bliksem wordt namelijk niet direct veroorzaakt door de vulkaanuitbarsting, maar door de gigantische aswolken die erbij vrijkomen en op onweerswolken lijken. Deze aswolken blijven na de uitbarsting nog even rond de vulkaan hangen en dat is precies het moment waarop de donderslagen nu zijn vastgelegd.

Door het mengen van het as, ijsdeeltjes uit de lucht en stukjes rots binnenin deze wolken, ontstaat een elektrische lading. Verschillen in lading tussen de bovenste en onderste wolken zorgen in dit geval voor bliksem. De donder is – net als bij ‘gewone’ onweer – vervolgens het resultaat van de hete, uitzettende lucht.

Nu je het geluid hebt gehoord, ben je vast ook benieuwd naar de indrukwekkende beelden van vulkanische bliksem. Die kun je hier zien:

Bronnen: Geophysical Research Letters, Popular Mechanics, IFLScience

Lees ook:

• Spectaculaire blikseminslag gefilmd met hogesnelheidscamera
• Opmerkelijke vondsten bij Japanse supervulkaan

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!