De kerstman en zijn favoriete rendier moeten weer aan de slag. Iedereen weet dat Rudolph een rood glimmende neus heeft. Maar waarom eigenlijk?

Rudolph verscheen ten tonele in 1939, toen Johnny Marks een lied over hem schreef. Zijn zwager Robert May had het kersthert bedacht voor een commercial voor het retailbedrijf Montgomery Ward. Of May diep had nagedacht over de biologische implicaties van het rood gloeiende neusje, weten we niet. Het weerhield onderzoekers er in ieder geval niet van om naar een wetenschappelijke verklaring voor de snuit te zoeken.

Lees ook:

• 1982: Hoe een kindervreter toch nog een lieve opa werd
• Een witte Kerst, wat is dat eigenlijk?

Haarvaatjes

In 2012 zochten medici van de Universiteit van Rochester en het Erasmus Medisch Centrum samen naar een verklaring voor de rode snufferd. Ze vergeleken de neuzen van twee mensen en twee rendieren met een intravitale miscroscoop. Zo’n microscoop bundelt licht op een organisme, en hergroepeert dan de verstrooide fotonen (lichtdeeltjes) zodat een live beeld van de binnenkant van het dier ontstaat. Zo zagen ze dat de rendieren 25 procent meer haarvaatjes in hun neuzen hadden dan mensen.

Door zware inspanningen, als Rudolph bijvoorbeeld een goed gevulde arrenslee trekt, neemt de doorbloeding in de neus toe. Zo krijgen rendieren rossige en bovendien warme neusjes. Een hete snuit komt goed van pas als je lang door de snijdende kou moet vliegen. Zo blijft de neus beschermd tegen bevriezing.

Bioluminescentie

Maar een groep medici van de Universiteit van Breighton was niet tevreden met deze uitleg. Volgens het wereldberoemde liedje Rudolph the red nosed reindeer besloot de kerstman dat Rudolph mocht aansluiten bij het rendierentrekteam – vóór de grote rondreis plaatsvond. Rudolphs lichtgevende neus was namelijk goed te gebruiken in mistig weer. De kans is klein dat het rendier voor de trek al genoeg bewoog om een rossige neus te krijgen.

Volgens het team is het daarom aannemelijker dat Rudolph zijn glimmende neus te danken heeft aan bioluminescentie, het uitstralen van licht door organismen. Maar normaalgesproken geven rendieren geen licht, dus hoe komt Rudolph dan aan die koplamp?

Van schaafwond naar gloeineus

Steve Farber, professor in de biologie aan de Johns Hopkins University, gaf er een nóg bijzonderdere draai aan. Rudolphs moeder zou zich tijdens haar dracht aan een lichtgevende diepzeeanemoon geschaafd kunnen hebben. Het DNA (dat voor bioluminescentie codeert) zou dan in haar bloed komen en zich als een soort virus nestelen in het eitje waaruit Rudolph is voortgekomen. Zo’n buitengewoon proces, waarbij twee niet-verwante dieren genen met elkaar uitwisselen, heet horizontale genoverdracht. En, zo laat Farber weten in een persbericht, de kans dat het op deze manier plaatsvindt, is natuurlijk even groot als de kans dat je een vliegend rendier tegenkomt.

Het Breighton-team houdt in ieder geval grappend vol dat bioluminescentie de beste verklaring is. “Wij geloven dat we een wetenschappelijk antwoord hebben gevonden op deze prangende vraag. Nu moeten we er alleen nog achter zien te komen hoe Rudolph en zijn vrienden kunnen vliegen.”

Bronnen: Brighton University, Futurity, Natural History Museum, Live Science

Beeld: Pixabay

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!