Tijdens de aardbeving in Nieuw-Zeeland, eerder deze week, werden vreemde lichten waargenomen. Wat zijn ze en waar komen ze vandaan?
Ze worden slechts zelden gerapporteerd en wetenschappers zijn er nog niet helemaal uit waar ze vandaan komen: aardbevingslichten. Deze groene en blauwe, op bliksemschicht lijkende lichtflitsen kunnen tijdens en kort na heftige aardverschuivingen worden waargenomen. Deze week was het raak in Nieuw-Zeeland, waar het fenomeen werd vastgelegd door een toeschouwer (zie onderstaand filmpje).
Zeldzaam?
Over de afgelopen paar eeuw zijn er slechts iets meer dan zestig voorbeelden van aardbevingslichten vastgelegd. Dit valt niet alleen te wijten aan het feit dat de flitsen zeer kort van duur zijn (enkele secondes), maar ook dat ze vaak worden verward met andere verschijnselen zoals onweer en zelfs UFO’s. Hierdoor is het moeilijk om vast te leggen hoe zeldzaam het fenomeen nu precies is.
Magma
Iemand die onderzoek naar aardbevingslichten heeft gedaan, is Friedemann Freund. In 2014, toen hij nog bij NASA werkte, probeerde hij de oorsprong van de flitsen te achterhalen. Daarbij nam hij al de gedocumenteerde waarnemingen onder de loep. Hij ontdekte dat de flitsen zich in 97 procent van de gevallen lieten zien bij bevingen die plaatsvonden op breuklijnen rondom aardplaten. Daarnaast vond het fenomeen bijna alleen maar plaats wanneer de platen zich van elkaar af bewogen en niet wanneer ze onder elkaar schoven.
In 85 procent van de gevallen waarbij mensen het licht hadden waargenomen, was er door de beving een ravijn of diep gat in de aarde ontstaan. Freund denkt daarom dat de lichten door gestold magma worden veroorzaakt. Doordat de aarde scheurt, wordt dat namelijk omhooggeduwd. Als het in aanraking met de lucht komt, koelt het af en vormt het gesteente zoals basalt. “Vaak vormt het gesteente lange dijken. Dat kan enkele meters tot enkele kilometers doorgaan. Dit proces heeft miljoenen jaren geleden plaats gevonden, maar de dijken zijn er nog steeds.”
Het gesteente wat door de magma ontstaat, geleidt vele malen gemakkelijker dan bijvoorbeeld graniet. Daarom meent Freund dat de lichten in kern statische elektriciteit zijn. “Mijn werk toont aan dat de meeste stenen ‘positieve gaten’ hebben, die functioneren als elektrische dragers. Ze laden zich op en laten onder druk energie los met snelheden van 100 meter per seconde. Hoe meer druk er op de steen komt te staan, hoe sneller de energie wordt losgelaten”, aldus Freund.
Geladen deeltjes
Freund is niet de enige die aan statische elektriciteit denkt. Onderzoekers van de American Physical Society hebben in een studie een aantal bakjes gevuld met materialen die gelijk zijn aan een samenstelling in de aarde. Ze probeerden daarbij waar te nemen wat er zou gebeuren wanneer de deeltjes over elkaar heen schoven. Hoewel ze de oorzaak niet konden verklaren, bevestigden de wetenschappers dat de deeltjes inderdaad flink wat voltage op konden wekken als de bakjes werden gekanteld.
Wat de oorzaak van aardbevingslichten ook mag zijn, het fenomeen blijft prachtig. Dat kan je dan ook zien in de onderstaande beelden.
Bronnen: Live Science, RT