Bankwerknemers vertonen eerder oneerlijk gedrag als ze worden herinnerd aan hun functie, zo blijkt uit nieuw onderzoek.  

Meer dan de helft van duizend ondervraagde Nederlanders gaf in een onderzoek van Mijngeldzaken.nl aan dat hun vertrouwen in banken de afgelopen twee jaar is gedaald. Misschien krijgen nog meer deelnemers argwaan als ze een artikel onder ogen krijgen dat deze week is gepubliceerd in Nature. Michel Maréchal, Alain Cohn en Ernst Fern hebben namelijk op basis van een geldspelletje geconcludeerd dat oneerlijk gedrag kan worden gestimuleerd door de werkcultuur die er in de bankenindustrie heerst.

Kop of munt

Maréchal en zijn team bestudeerden het gedrag van 128 mensen die werkzaam zijn bij een grote internationale bank. De deelnemers moesten online een vragenlijst invullen en werden opgedeeld in twee groepen: de ene groep kreeg vooraf vragen gesteld over hun professionele achtergrond (bijvoorbeeld wat hun functie bij de bank was) en een controlegroep kreeg willekeurige vragen voorgeschoteld (hoeveel uur per week kijk je tv?).

Hierna begon het echte spelletje. De deelnemers moesten tien keer een muntje opgooien en kregen als het kop of juist munt was een beloning van 20 dollar (15,95 euro). Maar ze moesten zelf doorgeven hoe vaak van de tien keer ze het spelletje hadden gewonnen. De controlegroep meldde gemiddeld 51,6 procent winnende opgooien te hebben gehad. Bij de andere groep, die aan hun functie was herinnerd, was dat 58,2 procent. Het verschil was significant.

Valsspelers

Uit het onderzoek bleek verder dat 26 procent van de deelnemers in de laatste groep had vals gespeeld. De wetenschappers gaven aan dit resultaat alleen maar aan te treffen bij de bankindustrie. Controle-experimenten toonden aan dat mensen van andere bedrijvensectors niet oneerlijker werden wanneer hun professionele identiteit werd benadrukt via vragen vooraf.

“Dit betekent niet dat bankwerknemers minder eerlijk zijn dan andere mensen”, legt onderzoek Alain Cohn uit. “Alleen als ze aan hun functie werden herinnerd, speelden ze meer vals. Dit suggereert dat de werkcultuur bij de bankindustrie oneerlijk gedrag bevoordeeld.”

Interpretatie subjectief?

Hoe betrouwbaar is dit onderzoek? Volgens Bert Tieben, deskundige op het gebied van marktwerking bij SEO Economisch Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam, behoorlijk. “Dit onderzoek is geschreven door gerenommeerde onderzoekers van de Universiteit van Zurich”, zegt hij. “En een laboratoriumonderzoek zoals hier uitgevoerd, is standaardpraktijk in de gedragseconomie.”

Ook voor hoogleraar economie Esther-Mirjam Sent (Radboud Universiteit) ogen de resultaten betrouwbaar. “Nature is een gezaghebbend tijdschrift en de onderzoeker Ernst Fehr ken ik als een zeer gezaghebbend econoom”, vertelt ze. Wel is ze van mening dat de interpretatie – dat de werkcultuur van banken oneerlijk gedrag stimuleert – subjectief is.

Bron: Nature

Beeld: Alexander King