Ergens ter wereld worden nog steeds enorme hoeveelheden CFK’s uitgestoten. Vooralsnog weet niemand waar…
Een van de grootste milieuzorgen van de afgelopen decennia was het gat in de ozonlaag. Het werd veroorzaakt door CFK’s; chloorfluorkoolstofverbindingen die onder meer werden gebruikt om isolatiemiddelen (pur) te laten schuimen en haarlakken uit spuitbussen te persen. Gelukkig schaarde de wereld zich achter een verbod op CFK’s. Maar in een rapport concluderen onderzoekers van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) dat ergens ter wereld nog steeds forse hoeveelheden van deze gassen de atmosfeer in worden geblazen.
Besef
CFK’s werden al in de jaren dertig ontwikkeld en op grote schaal gebruikt. Maar in de jaren zeventig begonnen wetenschappers zich te realiseren dat de chloorfluorkoolstofverbindingen verantwoordelijk waren voor de gaten die een paar keer per jaar in de ozonlaag boven de polen ontstonden.
De chlooratomen in die CFK’s worden hoog in de atmosfeer door ultraviolette straling als radicaal vrijgemaakt en zorgen dan voor de afbraak van ozon tot zuurstof. Als dat gebeurt, kunnen meer uv-stralen doordringen tot het aardoppervlak, waardoor bij mensen het aantal gevallen van huidkanker, staar en andere ziekten kan toenemen. Er kunnen ook gevolgen zijn voor het plantenleven, zoals lagere gewasopbrengsten en verstoringen in de voedselketen van de oceaan. Onder meer door het Montreal Protocol uit 1987 werd het gebruik van vooral CFK-11 teruggedrongen, met als gevolg dat de ozonlaag zich langzaam herstelde.
Illegale uitstoot
Het NOAA houdt met meetstations over de hele wereld de atmosfeer in de gaten en concludeerde al in 2012 dat de afname van de hoeveelheden CFK’s aan het afvlakken is. De conclusie van een nieuw rapport is nu dat, hoewel de totale hoeveelheid CFK-11 in de atmosfeer nog wel afneemt, het gebruik ervan aan het stijgen is. Van 2014 tot 2016 stegen de emissies met 25 procent boven het gemiddelde van 2002 tot 2012. De bron van die illegale uitstoot zou ergens in Zuidoost-Azië liggen.
Noodklok
NOAA-wetenschapper Stephen Montzka, de hoofdauteur van de studie, zegt daarover: “We luiden de noodklok om bij de internationale gemeenschap duidelijk te maken: ‘Dit is er aan de hand en de stijging voorkomt een tijdig herstel van de ozonlaag. Er zijn meer maatregelen nodig om erachter te komen waarom emissies van CFK-11 toenemen en of er snel iets aan kan worden gedaan.”
Als de bron van deze emissies snel kan worden gevonden en gestopt, blijft de schade aan de ozonlaag beperkt, denkt Montzka. Maar als dit lang op zich laat wachten, kunnen we op een aanzienlijke vertraging bij het herstel van de ozonlaag rekenen.
Bronnen: Nature, NOAA, Popular Mechanics, CNN
Beeld: NASA
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!