Ineens was Wikileaks groot nieuws dankzij een gelekt filmpje vanuit een Amerikaanse Apache. Daarop is te zien hoe met het 30mm-boordkanon Iraakse burgers en journalisten worden doorgeschoten. Maar wie of wat is Wikileaks?
Wikileaks werd opgericht door de Australische hacker, journalist en internet-activist Julian Assange, die in het wereldje naam maakte als de ‘ethische hacker’. Assange richtte Wikileaks in januari 2007 op met in het achterhoofd dat het “een oncensureerbare versie van Wikipedia” zou moeten worden. Het resultaat: een organisatie met (waarschijnlijk) vijf vaste medewerkers en een site waar iedereen volledig anoniem gevoelige documenten van overheden en andere organisaties kan lekken.
Volgens Wikileaks zelf wordt de site gemaakt door Chinese dissidenten, journalisten, wiskundigen, het grote publiek en deskundigen uit de VS, Taiwan, Europa, Australië en Zuid-Afrika. Erg vaag allemaal. Maar wat wel als een paal boven water staat: Wikileaks is erg succesvol en legt het ene na het andere geheim bloot. Hollywoodberoemdheden, de Scientologykerk, politici, het Amerikaanse leger, de Chinese overheid… Niets of niemand is veilig.
Dat blijft uiteraard niet zonder gevolgen. Begin 2008 beval een Amerikaanse rechtbank de sluiting van Wikileaks en alle mirror-sites na een klacht van de Zwitserse bank Julius Baer. Die zou volgens Wikileaks betrokken zijn bij witwas- en belastingontduikingspraktijken via haar filiaal op de Kaaimaneilanden. Maar in maart van dat jaar werd de beslissing door een andere rechter vernietigd.
Een ander probleem is geld. Begin dit jaar was de site wekenlang uit de lucht wegens gebrek aan fondsen. Op de homepage staat niet voor niets dat Wikileaks weliswaar heel blij is met de prijzen die het heeft gewonnen (zoals de Index on Censorship-Economist Freedom of Expression Award en de Amnesty International New Media Award in 2009), maar dat daar de schoorsteen niet van kan roken. Donaties moeten er komen. Gelukkig schijnt voor dit jaar al 370.000 van de benodigde 600.000 dollar, het jaarbudget van de site, binnen te zijn.
Volgens Assange zit er nog meer in het vat. Hij kondigde aan dat Wikileaks binnenkort een video openbaar gaat maken waarop te zien is hoe Amerikaanse soldaten Afghaanse burgers vermoorden. Het zijn dit soort acties die ervoor zorgen dat Assange en de zijnen op de warme belangstelling van het Pentagon kunnen rekenen.
Maar het zal erg lastig zijn om Wikileaks ‘uit de lucht’ te halen. The Sunshine Press, de Zweedse organisatie achter de website, heeft heel bewust geen hoofdkantoor. Het vermoeden bestaat dat de inhoud via Zweedse computers wordt geüpload en zich dan als een olievlek via mirrorsites over de hele wereld verspreidt. De tijd zal leren of het machtige Pentagon daar grip op kan krijgen.
Bronnen: The Times Online