Een team van astronomen heeft met behulp van ruimtetelescoop Kepler zes planeten gevonden die een baan rond dezelfde ster beschrijven.

Daarmee is de ster in kwestie, Kepler-11, mogelijk (op onze zon na) de ster met het grootste aantal planeten tot nu toe. Hij heeft echter twee concurrenten. Ten eerste is er HD 10180, die afgelopen zomer in het nieuws kwam; deze op de zon lijkende ster beschikt in elk geval over vijf, maar misschien over zes of zeven planeten. Ten tweede is er de rode dwerg Gliese 581, die over vier of over zes planeten beschikt. (Voor meer over één van die zes, zie dit bericht.)

Van de zes Kepler-11-planeten zijn de binnenste vijf (genaamd Kepler-11b tot en met Kepler11f) relatief licht; hun massa’s bedragen tussen de 2,3 en de 13,5 keer die van de aarde. Verder bevinden ze zich stuk voor stuk dichter bij hun ster dan de binnenste planeet van ons zonnestelsel, Mercurius, van onze zon vandaan ligt, en zitten ze ook behoorlijk dicht op elkaar gepakt.

Extra bijzonder zijn de buitenste drie van deze vijf. Hun lage dichtheid (kleiner dan die van water) vertelt ons namelijk dat ze vermoedelijk flinke atmosferen van waterstof en helium hebben. Maar normaal gesproken geldt de regel dat hoe hoger de temperatuur is, des te moeilijker het voor een planeet is om een dergelijke atmosfeer met zijn zwaartekracht ‘vast te houden’. En het gaat hier om behoorlijk hete planeten, die bovendien zo licht zijn dat ze niet bijster veel zwaartekracht op hun dampkring kunnen uitoefenen. Het is dus niet duidelijk hoe het kan dat ze zo’n dikke deken van gas om zich heen hebben. Een mogelijke verklaring: vroeger hadden deze planeten een nóg veel zwaardere atmosfeer, maar die zijn ze gaandeweg kwijtgeraakt. Wat we nu zien, is een restje dat mettertijd ook zal verdwijnen.

Planeet nummer zes (Kepler-11g) is eveneens een mysterie, maar dan op een andere manier. Die staat zo ver weg van de overige vijf dat zijn baan niet door hun zwaartekracht wordt verstoord, met als gevolg dat uit de waarnemingen van de Kepler-telescoop niet is af te leiden hoeveel hij weegt. Het enige waar de onderzoekers zich aan wagen, is de voorspelling dat zijn massa in elk geval niet groter zal zijn dan driehonderd keer die van de aarde.

Bronnen: University of California – Santa Cruz op EurekAlert!, ESO

Beeld: L. Calçada/ESO