Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Hoe lang bewaar je zonnebrand? Zijn A-merken beter? KIJK sprak experts die vier brandende vragen over zonnebrandcrème beantwoorden.
1) Met welke factor kun je je het beste insmeren?
Nogal wiedes, denk je nu misschien. Hoe hoger de factor, hoe beter de bescherming. Maar dat valt best mee. “Zonnebrandcrème kan werken als een soort spiegel, maar ook de schadelijke straling absorberen die huidkanker kan veroorzaken”, legt Linda Sumner, woordvoerder van KWF Kankerbestrijding, uit. “Factor 30 houdt ongeveer 97 procent van de schadelijke uv-stralen tegen, terwijl factor 50 zo’n 98 procent bescherming biedt.” De hogere factor blokkeert of absorbeert dus net iets meer en biedt daardoor een langere bescherming. De keuze lijkt simpel.
Toch is factor 30 voor sommige mensen de betere keuze, hoe tegenstrijdig dat ook klinkt. “Beide factoren werken uitstekend. Maar als we met factor 50 smeren, denken we extra goed beschermd te zijn en smeren daardoor minder snel nog een keer”, zegt Sumner. En opnieuw smeren is juist erg belangrijk. Door onder meer zweet of de wrijving van je handdoek verlies je namelijk een deel van de zonnebrand. Na twee uur ben je vaak dusdanig veel verloren dat je ongeacht de factor weer een nieuwe laag moet aanbrengen. Factor 30 is voor de meeste mensen dus goed genoeg.
>>> Lees ook: ‘In zonnebrandcrème zit echt iets bijzonders verstopt’ <<<
2) Is een duurdere zonnebrandcrème altijd beter?
Nu je weet voor welke SPF-factor je moet gaan, dient de volgende vraag zich aan: welk merk moet je kopen? Is een dure crème bijvoorbeeld beter? Sumner: “De prijs van zonnebrandcrème Maakt niet uit; een goedkope fles geeft dezelfde bescherming als een duurdere. De kosten zitten hem vaak vooral in de extra’s eromheen, zoals de verpakking, de geur of de smeerbaarheid.”
Wel is het goed om te letten op de ingrediënten die in de crème zitten. Veel van de zonnebrandmiddelen die we gebruiken bevatten namelijk ingrediënten die slecht zijn voor het milieu. Als je je net hebt ingesmeerd en daarna een stuk gaat zwemmen in zee, spoelt er een laagje af. Zelf merk je daar niks van, maar het zeeleven lijdt er wel onder. De Consumentenbond onderzocht welke zonnebrandcrèmes het schadelijkst zijn voor het milieu.
3) Hoelang kun je een fles zonnebrandmiddel bewaren?
KWF Kankerbestrijding raadt aan om het smeerbare goedje na een jaar weg te gooien. Op de website staat het volgende: “Zonnebrand is beperkt houdbaar, omdat na opening de factor (SPF) minder wordt. De crème beschermt je dan minder goed. Bewaar zonnebrand daarom niet te lang.”
Bovendien is het belangrijk de flacon op een droge en koele plek te bewaren. Biochemicus Arthur Kammeyer (inmiddels gepensioneerd) legt dat uit: “Op een warme plek kunnen micro-organismes, zoals gisten en schimmels, in combinatie met zuurstof de samenstelling veranderen – of eigenlijk afbreken. Vaak is de SPF dan nog redelijk goed, maar ruikt het anders (ranzig).”
Als je in een jaar de flacon zodanig vaak hebt meegenomen naar het strand, verslechtert de SPF en kan je beter een nieuw flesje kopen.
4) Hoe betrouwbaar is de claim ‘waterresistent’?
Sommige producenten zetten de claim ‘waterresistent’ op de flacon. Dat klinkt alsof het laagje crème prima op z’n plek blijft zitten tijdens zwemmen en zweten. Is dat ook zo? Kammeyer: “Waterresistent betekent dat de ingrediënten, waaronder de UV-filters, niet mengbaar zijn met water – ook wel hydrofoob of lipofiel genoemd. Vrijwel alle zonnebrandcrèmes bevatten deze ingrediënten, dus dat is heus niet speciaal en eigenlijk is het een overbodige aanduiding. Toch is na zwemmen opnieuw insmeren aan te raden.”
Na twee uur ben je door zweten vaak dusdanig veel verloren dat je ongeacht de factor een nieuwe laag moet aanbrengen. Bij zwemmen gaat dat nog sneller, er spoelt meteen een laagje crème van je af
Wijze woorden van experts
“De op de flacon vermelde SPF-waarde – zoals 15, 30 of 50 – is tot stand gekomen na testen met een relatief dikke laag op de huid. Maar de gemiddelde consument smeert vaak een veel dunnere laag. Hoe dik die laag is, is cruciaal voor de daadwerkelijke SPF-hoogte. Het kan dus zo zijn dat een factor 30 in de praktijk slechts een factor 15 is. Wat dat betreft is het van belang een hoge SPF te kiezen, dan is er in de praktijk nog wat speling”, vertelt Kammeyer.
Beter is het natuurlijk om een dikke laag te gebruiken. Volgens de consumentenbond doe je dat door zonnebrand te smeren zo dik als je pindakaas op een boterham zou aanbrengen. Met een fles van 200 milliliter kun je jezelf van top tot teen zo’n zes keer insmeren.
Dermatoloog Marcel Bekkenk van het Amsterdam UMC benadrukt dat: “De beste zonnebrand is degene die goed gebruikt wordt.”
Tekst: Tim Tomassen, Laurien Onderwater, Babette Weller
Bronnen: KIJK Zomereditie 2023, KWF Kankerbestrijding, Consumentenbond, NRC
Beeld: Kinga Krzeminska/Getty Images