Langstaart makaken op Bali jatten opzettelijk dure spullen en ruilen deze tegen een passende vergoeding.
Apen zijn speelse, inventieve, maar zeker ook brutale beestjes. Tijdens een dagje Apenheul is een tas met een speciaal aapbestendig slot geen overbodige luxe. Voor je het weet ben je je lunch, of zelfs waardevolle spullen kwijt.
Ook op het eiland Bali, bij de populaire Uluwati tempel, zijn toeristen vaak de klos. Gelukkig zijn de harige dieven bereid hun buit terug te geven tegen een eerlijke losprijs (lees: lekker hapje). Wel moet deze passen bij de waarde van het item, schrijven onderzoekers in Royal Society Science Journal. Sommige apen stelen zelfs opzettelijk waardevolle spullen om zo de beste deal binnen te slepen.
Lees ook:
Slimme dief
Om dit bijzondere gedrag te onderzoeken, volgde een team wetenschappers van de University of Lethbridge in Canada en de Indonesische Udayana University 273 dagen lang elke beweging van 333 langstaart makaken, gevolgd door een extra onderzoek een paar jaar later. Op film staat hoe de apen de toeristen nauwlettend in de gaten houden, stiekem benaderen en vervolgens allerlei spullen afhandig maken, waaronder haarklemmetjes, hoeden, brillen maar ook portemonnees en elektronische apparaten.
Vervolgens duiken de makaken opzij in afwachting van een aantrekkelijk handelsaanbod van het ‘slachtoffer’ – meestal in de vorm van een lekkernij. Alleen als de persoon genoeg ‘losgeld’ bood, waren de apen bereid de gestolen spullen terug te geven.
Zakendoen
Volwassen makaken lijken zelfs intelligent genoeg om te begrijpen welke items het meeste opbrengen. Iets wat de onderzoekers bestempelden als “economische besluitvorming”. Spullen met een lage waarde (zoals lege camerahoesjes) werden dan ook veel minder vaak gejat dan die met een medium waarde (hoeden en schoenen) of een hoge waarde (elektronische apparaten, brillen, geld).
De onderzoekers ontdekten dat dit ‘slim zakendoen’ verbeterde met de ervaring en leeftijd van de apen. Volwassen apen hadden een voorkeur om kostbare bezittingen te jatten, terwijl jonge apen hier nog geen onderscheid in maakten. Ook waren volwassen apen een stuk kritischer op de aangeboden hapjes.
Leergierig
“Een interessant onderzoek,” mailt primatoloog Liesbeth Sterck van de Universiteit Utrecht. Normaal ruilen deze apen onderling geen eten of andere goederen. Wel ruilen ze sociale diensten met elkaar, zoals vlooien in ruil voor steun, vertelt Sterck.
Sterck: “Deze apen lijken zichzelf te leren een ruilhandel met goederen op te zetten. Als er een partner is die wil ruilen, kunnen deze apen dit blijkbaar prima leren. Dit geeft het in de natuur onbenutte potentieel van deze, en mogelijk andere, dieren aan.”
Bronnen: Royal Society, Gizmodo, CNN
Update: Deze tekst is uitgebreid met citaten van primatoloog Liesbeth Sterck