In elke KIJK zal Ronald Veldhuizen een nieuwe, onderbelichte mythe doorprikken. Beginnend bij de ‘gevaarlijke’ stof DHMO.
Zo simpel kan het zijn. Maak een pamflet, verspreid dat en vraag mensen de petitie te ondertekenen. In no time heb je een stevige actie opgezet. Waarom actie, vraag je? Omdat de regering niets doet tegen de verspreiding van de gevaarlijke stof dihydrogeenmono-oxide (DHMO). Adem je het in, dan sterf je acuut. Voeg het toe aan menselijke cellen in een laboratorium, dan barsten die uit elkaar. Jaarlijks zorgt DHMO voor honderdduizenden doden. En het chemische stofje kom je overal tegen. In de lucht en in de grond. Voedselfabrikanten voegen het toe aan kant-en-klare maaltijden en snacks.
Beangstigend spul dus. Nogal wiedes dat in de praktijk blijkt dat mensen graag een petitie tegen DHMO ondertekenen. Tot iedereens grote verlegenheid, want dihydrogeenmono-oxide blijkt niets meer dan water te zijn; H₂O. Maar geef het spul een chemische naam, noem er wat feiten over – die jaarlijkse honderdduizenden doden zijn verdrinkingen – en je kweekt angst onder goedgelovige mensen. En de meeste mensen zijn van nature goedgelovig.
Ook ik. Een jaar of tien geleden ben ik met open ogen in de DHMO-grap getrapt. Om er later achter te komen dat ik enorm in de maling was genomen. Oeps. Dat was de dag waarop ik besloot mijn bullshitdetector wat fijnmaziger af te stellen. Sindsdien heb ik daar als wetenschapsjournalist geen spijt van gehad. Achter elke mythe zit een grappig, opzienbarend of onthullend verhaal. Bij DHMO is dat het verhaal van chemofobie: een chemische naam vormt al gauw de basis voor irreële angst. Maar alles is chemie. Stoffen als formaldehyde of methanol komen van nature voor in groenten, vlees en ons lichaam. Of dat gevaarlijk is, hangt af van hoeveel ervan op welke plek in je lichaam terechtkomt, niet van het feit dat het überhaupt ergens in zit. The dose makes the poison.
De echte wereld zit dus vol mitsen, maren en onzekerheden, in tegenstelling tot het zwart-wit-beeld dat ons door mythes wordt voorgeschoteld. En welke van die twee werelden we zien, bepaalt belangrijke keuzes; welke acties we steunen, bijvoorbeeld. Daarom prik ik elke maand hier een nieuwe, onderbelichte mythe door.
Deze column verscheen ook in KIJK 7/2015.
Beeld: Iris Planting