Dankzij teamwork tussen onderzoekers en AI zijn honderden eeuwenoude geogliefen gevonden in Peru.

De Nazcalijnen zijn een verzameling geogliefen in de Nazca Pampa, een grote zandvlakte in de Peruaanse Provincie Nazca. Dit zijn eeuwenoude lijnspellen in de grond die zo groot zijn dat je ze alleen vanuit de lucht goed kan bekijken, en waarbij wetenschappers het maar niet eens kunnen worden over de betekenis achter deze kunstwerken. Het kostte onderzoekers een eeuw om 430 van deze geogliefen te ontdekken in Peru. Nu heeft een team wetenschappers het aantal gevonden tekeningen in slechts zes maanden tijd bijna verdubbeld.

Lees ook:

• Menselijke voetafdrukken zijn mogelijk oudste in Amerika
• Wat zijn die vreemde patronen op de zeebodem?

Doorlopend onderzoek

Tussen ongeveer 200 voor en 500 na christus maakte de lokale bevolking deze bijzondere figuren door de donkere bovenste laag van het landschap weg te halen en zo het lichte zand eronder zichtbaar te maken. Hoewel de lijnen al duizenden jaren oud zijn, zijn ze pas in de twintigste eeuw op grote schaal herontdekt. De Peruaanse archeoloog Toribio Mejia Xesspe was de eerste de lijnspellen systematisch onderzocht in 1927, maar ze kregen pas echt bekendheid na de komst van luchtfotografie in de jaren dertig.

Vorig jaar identificeerden twee onderzoekers al vier nieuwe geogliefen met behulp van AI. Dit jaar hebben diezelfde onderzoekers het met een groter team aangepakt, met een indrukwekkende opbrengst als resultaat.

303 keer raak

Het onderzoek, gepubliceerd in vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences, maakte gebruik van een AI-model dat is getraind met de slechts 430 beschikbare voorbeelden van geogliefen in de Nazca-regio. De meeste modellen zijn getraind op basis van tienduizenden beelden. Toch wist het programma zijn werk goed te doen.

Met behulp van satelliet- en luchtbeelden werd de Nazca Pampa in kaart gebracht. Daarna markeerde het AI-model plekken die mogelijk een geoglief bevatte. De AI identificeerde 1309 mogelijke Nazcalijnen die vervolgens door de onderzoekers handmatig zijn beoordeeld ter bevestiging. Binnen twee maanden tijd vond het team zo 303 nieuwe geogliefen.

Meterslange mysteries

De gevonden lijnspellen zijn op te delen in twee categorieën. De eerste groep bevat grote tekeningen van voornamelijk dieren en planten, waaronder vogels, vissen, bomen en zeewier. Deze hebben een gemiddelde lengte van wel 90 meter. Onder de tweede groep vallen de kleinere tekeningen (gemiddeld 9 meter lang) van menselijke figuren, afgehakte hoofden en gedomesticeerde dieren. Deze bevonden zich vaker in de buurt van oude paden, waardoor onderzoekers vermoeden dat ze van groter belang waren voor het dagelijks leven van de bevolking.

De Nazcalijnen zijn niet alleen bijzonder vanwege hun schaal en precisie, maar ook vanwege het mysterie rondom hun betekenis. Sommige onderzoekers geloven dat de lijnen dienden als offers aan de goden, terwijl anderen suggereren dat ze routes naar heilige plaatsen aangeven. Maar er zijn ook experts die vermoeden dat de lijnen iets te maken hebben met landbouw of astronomische gebeurtenissen. Andere wetenschappers denken weer dat de bevolking van de Nazca-regio de tekeningen simpelweg heeft gemaakt om er als kunst van te kunnen genieten.

Bronnen: PNAS, National Geographic, Britannica

Beeld: Sakai et al./PNAS 2024

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!