Veel meer amfibieën dan gedacht vertonen fluorescentie onder blauw of UV-licht. Eindelijk brengen wetenschappers dit geheim aan het licht.
Glibberige, koudbloedige beestjes die een dubbelleven leiden in zowel het natte als op het droge. Dan hebben we het natuurlijk over amfibieën – waartoe kikkers, salamanders en wormsalamanders (pootloze salamander) behoren. De huid van deze dieren is vaak uitgerust met prachtige kleurpatronen. Maar veel van deze beestjes, zo blijkt uit recent onderzoek, herbergen nog een oogstrelende kwaliteit: fluorescentie.
Lees ook:
Unieke gloed
In het dierenrijk is fluorescentie niet zo’n zeldzaam fenomeen. Zo zijn er vele soorten vissen, koralen, haaien, maar ook pinguïns en kameleons die dit trucje beheersen. Onlangs hebben de biologen Jennifer Lamb en Matthew Davis van de St. Cloud Stat University in Minnesota ontdekt dat ook veel amfibieën in staat zijn te shinen. De wetenschappers deelden hun bevindingen onlangs in Scientific Reports.
In hun onderzoek beschenen ze 32 soorten amfibieën – waaronder kikkers, salamanders en wormsalamanders – in verschillende levensstadia, met blauw en UV-licht. Tot hun grote verbazing lichtten alle soorten op, weliswaar op unieke wijze.
Zo kleurden de gele spikkels van de tijgersalamander (Ambystome tigrinum) intens groen onder een UV-lamp. (Zie de foto hieronder.) En ook een bruingrijze, gestreepte dwergsirene stal de show met een groenkleurig huidje in het juiste licht. Bijzonder genoeg deden niet alleen de huid van de dieren mee aan de lichtshow, maar ook botten, slijm en urine gloeiden vrolijk groen, geel of oranje.
Functioneel?
De kleurverschieting ontstaat wanneer licht met een bepaalde golflengte geabsorbeerd wordt en weer wordt uitgezonden op een lagere golflengte. Blauw en UV-licht veroorzaken in deze gevallen een groengele gloed. Wat precies het fluorescerende effect veroorzaakt, is vooralsnog onduidelijk. Maar volgens de wetenschappers ligt de clou mogelijk bij fluorescente eiwitten, reflecterende cellen of pigmentcellen.
Overigens is het waarschijnlijk geen toeval dat de beestjes oplichten in het groene spectrum. De lichtgevoelige staafjes op het netvlies van amfibieën zijn namelijk extra sensitief voor groen licht. Fluorescentie zou dus een rol kunnen spelen in de onderlinge zichtbaarheid van de diertjes. Daarnaast zou het belangrijk kunnen zijn bij het uitkiezen van een partner.
Biologen daarentegen zouden juist kunnen profiteren van de eigenschap van de amfibiesoorten. Bijvoorbeeld als ze op zoek gaan naar verstopte kikkers in een dichtbegroeid donker bos. Met de juiste zaklamp pik je ze er zo uit.
Bronnen: Scientific Reports, Science News
Beeld: J Lamb, M Davis/St Cloud State University, Minnesota