Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Voor een vrouw die niet zwanger wil worden, zijn de anticonceptiemogelijkheden legio. Deze onderzoekers opperen er nog eentje.
De pil, de pleister, de ring, de prikpil, het spiraaltje, het staafje – er zijn genoeg opties voor een vrouw die (nog) niet zwanger wenst te raken. De meeste anticonceptiemethoden zijn gebaseerd op de hormonen oestrogeen en progesteron die ervoor zorgen dat er geen eicel vrijkomt.
Helaas ondervinden veel vrouwen ernstige bijwerkingen van hormonale anticonceptiemiddelen; van gewichtstoename en een laag libido tot migraine en stemmingswisselingen, en zelfs depressie. Er zijn ook gezondheidsrisico’s aan verbonden, zoals een grotere kans op trombose bij gebruik van de pil. Onderzoekers van University of North Carolina at Chapel Hill komen met een nieuwe type anticonceptie dat niet is gebaseerd op hormonen: antilichamen gericht tegen sperma.
Lees ook:
Antisperma-antilichamen
Het team concentreerde zich op eiwitmoleculen die zaadcellen aanvallen, zogeheten antisperma-antilichamen. Deze antistoffen kunnen bij iedereen voorkomen die seksueel contact met een man heeft gehad. Ze zijn ook aanwezig in vrouwen met immune infertility; een conditie waarbij het immuunsysteem de zaadcellen aanvalt.
Van enkele onvruchtbare vrouwen namen de onderzoekers samples van de antilichamen en pasten ze in het lab aan. Normaliter heeft elke antilichaam (dat de vorm van een Y heeft) slechts twee bindingsarmen waarmee het zich aan het doelwit (het zogenoemde antigeen) hecht. De wetenschappers verhoogden dat aantal tot zes à tien armen. Dat betekent dat deze antilichamen meer zaadcellen tegelijk kunnen binden.
Vrij rondzwemmen
De antisperma-antilichamen werden in een buisje gestopt waarin ook vaginaal slijm en zaadcellen zaten. Vervolgens analyseerden de wetenschappers hoeveel spermacellen ‘ontsnapten’ aan de antistoffen en dus nog vrij konden rondzwemmen. Vergeleken met de natuurlijk aanwezige antisperma-antilichamen waren de gemanipuleerde antistoffen ten minste achtmaal beter in het binden van spermacellen, waardoor ze samenklonterden en niet meer konden bewegen.
Vervolgens werden de antistoffen getest in schapen, waarvan het voortplantingskanaal bijna even groot is als dat van de mens. Oplossingen met antilichamen werden in de vagina van de dieren geïnjecteerd, gevolgd door injecties met sperma. De monsters werden na twee minuten verwijderd en geanalyseerd, waarbij het team een daling van ten minste 97 procent in beweeglijk sperma vaststelde in vergelijking met de controlegroepen.
Voorbarig
Bernard Roelen, voortplantingsdeskundige aan de Universiteit Utrecht, plaatst kanttekeningen bij de studie. “Op het eerste gezicht lijkt dit een mooie vorm van contraceptie te kunnen worden, en dan voornamelijk voor vrouwen die bijwerkingen ondervinden van hormonale anticonceptiemiddelen, zoals de pil. Het onderzoek is alleen wel nog wat voorbarig, voornamelijk omdat ze het niet hebben kunnen testen in mensen. Voor een anticonceptiemiddel is het natuurlijk uitermate belangrijk dat het 100 procent werkt, want dit is wel iets anders dan een middeltje tegen spierpijn.”
Daar is Katja Teerds, voortplantingsfysioloog aan Wageningen University & Research, het mee eens. “Hier moet nog heel veel onderzoek naar gedaan worden, vooral ook naar de mogelijkheid dat het toedienen van deze antilichamen niet leidt tot een verdere immuunreactie bij de vrouw. Dus hoe omkeerbaar is de procedure en wat doet het aanbieden van deze antilichamen met het immuunsysteem van de vrouw op de lange termijn?”
Daarnaast vraagt de voortplantingsfysioloog zich af hoe de antilichamen moeten worden aangeboden. “Moet een vrouw een substantie in de vagina aanbrengen voordat er geslachtsgemeenschap plaatsvindt?”
Verder zijn de antistoffen pas in drie schapen getest en hebben de wetenschappers niet gecontroleerd of er na 24 uur alsnog sperma in de eileiders was. Teerds: “De afwezigheid van sperma is een belangrijke bevestiging dat deze methode van anticonceptie inderdaad werkt.”
Educatie
Roelen: “Zoals de onderzoekers in het artikel aangeven, is bijna de helft van de zwangerschappen in de Verenigde Staten ongewenst. Dit is ondanks orale contraceptie, de Nuvaring, condooms, het spiraaltje et cetera. Daar zal dit nieuwe product, als het op de markt komt, weinig aan kunnen veranderen. Educatie is wellicht een belangrijker issue.”
Bronnen: Science Translational Medicine, New Atlas, ScienceAlert
Beeld: 123RF