Bacteriële kunst: een zonnebloem is er niks bij

Eline Feenstra

16 januari 2020 10:59

kunst

Vermenigvuldigende bacteriën zijn in staat om kunstige patronen te creëren.

Wanneer je een bacterie in een voedzame omgeving stopt, gaat hij groeien als een gek. Elke bacteriesoort heeft hierbij een unieke manier van verspreiden. Zo groeit de Escherichia coli-bacterie vrij langzaam en gestructureerd. Acinetobacter baylyi daarentegen beweegt zich snel en chaotisch in alle richtingen voort waardoor een kweekschaaltje binnen mum van tijd tot aan de randen bedekt is. Stop je deze twee samen? Dan ontstaat er pas écht wat moois.

Hoewel onderzoekers de bacteriestammen voor een ander doel bij elkaar hadden gestopt, ontstond er binnen een dag een opmerkelijk bloemenpatroon waar Van Gogh een puntje aan kon zuigen. Om uit te zoeken hoe bacteriën dit doen, ging het team over op wiskundige modellen waarbij ze gekeken hebben naar de groeisnelheid, morfologie en wrijving van de bacteriën.

Lees ook:

Harige beentjes

Door de aanwezigheid van kleine borstelige haartjes kan de A. baylyi-bacterie zich snel voortbewegen. Deze haartjes, ook wel pili genoemd, dienen als beentjes die de bacterie voortstuwen. Doordat E. coli deze pili niet heeft, gaat dit een stuk lastiger. Hierdoor dient E. coli eerder als een soort van rem: waar minder E. coli is duwt de A. baylyi-kolonie zich sneller naar buiten. Grotere concentraties E. coli bewegen echter langzamer, waardoor er bloemachtige vormen ontstaan.

kunst
Ware kunst. (Xiong et al., eLife, 2020)

Kunst

Los van de esthetische waarde, kunnen deze bevindingen ook van belang zijn binnen de gezondheidszorg. Bacteriën kunnen een enorm probleem zijn als het gaat om medische hulpmiddelen en implantaten voor de lange termijn, zoals pacemakers en katheters. Door de patronen te bestuderen van meerdere bacteriën die zich verspreiden, kunnen wetenschappers manieren vinden om dit probleem te verminderen.

Als een tegen-de-muur-geplakte banaan tegenwoordig al zo’n 150.000 dollar oplevert, dan zouden de bacteriële creaties toch een gat in de markt moeten zijn. En de foto zou ook zeker niet misstaan in onze Picture Perfect-rubriek.

Bronnen: eLife, ScienceAlert

Beeld: Xiong et al., eLife, 2020

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!