Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Volgens nieuw onderzoek kan een hoge ijskoepel op het Antarctisch Plateau ’s nachts het helderste zicht vanaf de aarde op de sterren bieden.
Licht is de vijand van telescopen. Het wordt namelijk weerkaatst in de atmosfeer, waardoor er ’s avonds vaak een oranje gloed te zien is in het gebied. De sterren op de achtergrond zijn daardoor steeds minder goed zichtbaar door de telescoop. Om die reden worden telescopen op plekken gebouwd waar lichtvervuiling niet of nauwelijks een rol speelt. Denk maar aan de Noord-Chileense zoutvlakte waar de Extremely Large Telescope verrijst.
Maar is het ook de beste plek om zo’n astronomisch paleis te bouwen? Als het aan een internationaal team van sterrenkundigen ligt niet. Dat heeft onlangs namelijk vastgesteld dat de meest geschikte locatie op aarde een hoogplateau in het oosten van Antarctica is. Hier hebben astronomen een uitzonderlijk helder zicht op het universum, schrijft het team in Nature.
Lees ook:
Antarctisch plateau
Telescopen op aarde hebben te maken met allerlei problemen. Naast lichtvervuiling kan atmosferische turbulentie ook roet in het eten gooien door de beeldkwaliteit te vervormen. Daarnaast werken satellieten in een baan om de aarde – die flink in aantal toenemen – als stoorzender. Niet zo verwonderlijk dat zoveel telescopen als Hubble en Spitzer de kosmos vanuit de ruimte afbeelden.
Maar zet je een toekomstige telescoop op het meest dunbevolkte continent op aarde dan hoef je je als astronoom geen zorgen te maken. Vanaf de Argus Dome, een ijskoepel op het Antarctisch Plateau, kun je ongestoord uren turen naar de sterren en andere hemellichamen.
Atmosferische turbulentie
Een zeer groot pluspunt aan deze locatie is de lage atmosferische turbulentie van 0,13 boogseconden. “Telescopen worden altijd het best gebouwd op plekken waar weinig wolken en neerslag zijn (natuurlijk), maar ook waar de lucht zo droog mogelijk is, omdat turbulente waterdamp in de atmosfeer het beeld doet vervagen”, legt Lucas Ellerbroek uit, astronoom aan de Universiteit van Amsterdam.
“Een atmosferische turbulentie van slechts 0,13 boogseconden is de omvang van het vlekje dat een puntbron (ster) maakt op de telescoopfoto. Hoe groter (dit getal, red.), hoe onscherper. Als je bedenkt dat 1 boogseconde minder groot dan een speldenknop gezien vanaf 100 meter afstand is, is 0,13 boogseconden heel erg scherp.”
Veelbelovend
De onderzoekers zien zelf alleen maar voordelen in de ijskoude plek. “De combinatie van grote hoogte, lange periodes van voortdurende duisternis en een uitzonderlijk stabiele atmosfeer maken de Argus Dome tot een zeer aantrekkelijke locatie voor optische en infraroodastronomie”, zegt astronoom Paul Hickson van de Universiteit van British Columbia. “Een daar geplaatste telescoop zou scherpere opnamen maken en zwakkere objecten kunnen detecteren.”
Maar ja, Argus Dome staat ook te boek als de koudste plek op aarde waar ooit een recordtemperatuur van -93,2 graden Celsius is gemeten. En vorst vormt op z’n zachtst gezegd een probleempje voor telescopen. Het team denkt nu hard na over hoe ze dit kunnen oplossen, want zo’n veelbelovende plek als deze laten ze natuurlijk niet schieten.
Bronnen: Nature, University of British Columbia via Phys.org, New Atlas
Beeld: Zhaohui Shang