China, Australië, Groot- Brittannië, Nederland, België, de Verenigde Staten: SARS-CoV-2 verspreidde zich massaal en houdt flink huis in de wereld. Het virus heeft dan ook het juiste daderprofiel om een pandemie te ontketenen. En dit is bepaald niet de enige ziektekiem die dat kan.

Oogarts Li Wenliang, werkzaam in een ziekenhuis in de Chinese metropool Wuhan, plaatst op 30 december 2019 een berichtje op het sociale-medianetwerk Weibo. Bij zeven patiënten heeft hij een virus vastgesteld dat lijkt op SARS, een infectieziekte die in 2003 huishield in Azië. Li vreest dat het nieuwe virus zich binnen enkele weken explosief zal verspreiden.

Lees ook: Zo reageerde men vroeger op pandemieën

Zijn goedbedoelde waarschuwing valt niet in goede aarde bij de Chinese autoriteiten. Vier dagen later pakt de politie de arts op en spreekt hem streng toe. Li mag weer aan het werk, zolang hij maar ophoudt met het verspreiden van valse geruchten. Helaas weten we nu maar al te goed dat het hier niet om nepnieuws ging van een arts die de boel op wilde ruien, maar om een zeer besmettelijk en dodelijk coronavirus, SARS-CoV-2, dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt.

Half januari van dit jaar duiken de eerste coronapatiënten buiten China op. Thailand, Japan en Zuid-Korea volgen elkaar in rap tempo op en tegen het eind van de maand is het virus al buiten Azië. Op 3 februari is België aan de beurt; een man die Wuhan heeft bezocht, blijkt besmet. En op 27 februari maken de media bekend dat artsen het eerste ‘coronageval’ in Nederland hebben vastgesteld. Ook hier slaat de ziekte om zich heen; er zijn inmiddels duizenden doden gevallen.

Halverwege maart kwalificeert de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) COVID-19 niet meer als een “internationale gezondheidscrisis in verschillende landen”, maar als een pandemie. Oftewel: een epidemie op wereldwijde schaal. Maar welke ziektes zijn eigenlijk in staat om zo’n killerpandemie te veroorzaken?

Dit is het begin van het artikel ‘Van mysterieus virus tot wereldwijde epidemie’ te vinden in het zomernummer van KIJK. Deze extra dikke editie ligt vanaf 22 mei in de winkel.

Meer informatie:

• EOS Wetenschap: De stamboom van een pandemie
• TED Talk: How we must respond to the coronavirus pandemic | Bill Gates
• Trouw: Pandemieën horen erbij – en bepalen vaak genoeg de loop van de wereldgeschiedenis
• KIJK: Kunnen we een tweede keer ziek worden van COVID-19?

Tekst: Stephan van Duin/Naomi Vreeburg

Beeld: ALISSA ECKERT, MS DAN HIGGINS, MAMS

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!