Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Onderzoekers denken dat het plantje, dat erom bekendstaat dat het katten high maakt, nog een andere bijwerking heeft.
Het is alom bekend dat katten wild zijn (en worden) van kattenkruid. Van deze gedroogde blaadjes raakt een kat vijf tot vijftien minuten in complete extase en ligt daarna vaak nog enige tijd na te genieten. Deze effecten op katachtigen zijn al eeuwen bekend, maar een biologische of evolutionaire verklaring was er niet.
Uit nieuw onderzoek blijkt dat de actieve stof in kattenkruid (Nepeta cataria) en in matatabi of ‘silver vine’ (Actinidia polygama) meer brengt dan alleen euforie: het beschermt tegen vervelende muggen. Deze ontdekking kan mogelijk verklaren waarom katachtigen, van huiskat tot luipaard, dit gedrag vertonen, schrijven de onderzoekers in Science Advances.
Lees ook:
Typisch gedrag
Japanse onderzoekers van Iwate University hingen stukken filterpapier doorweekt met allerlei uit de planten gedestilleerde stofjes in de kooien van katachtigen: wilde en huiskatten, maar ook twee jaguars, luipaarden en een lynx.
De papiertjes met nepetalalctol veroorzaakten – ook bij de grote katers – het typische gedrag. Opgewonden wreven ze met de kop langs het papier en bij sommige katten was de drang zo groot dat ze bereid waren om naar een stukje papier te klauteren dat aan het plafond was gehangen. Honden en muizen moesten overigens niks weten van de substantie.
Dorstige mug
Katten die in contact kwamen met nepetalactol hadden achteraf grote hoeveelheden van het ‘gelukshormoon’ bèta-endorfine in hun bloed. Dit duidt op een activatie van het opioïde-systeem, verantwoordelijk voor het euforische gevoel bij mensen. Vijf katten waarin dit systeem werd geblokkeerd met een speciaal medicijn, toonden geen interesse meer in de papiertjes.
Het euforische gevoel is evolutionair gezien waarschijnlijk niet het enige wat de katten aanzet tot dit gedrag. Een van de onderzoekers stuitte toevallig op oude onderzoeken die suggereren dat kattenkruid muggenwerende effecten heeft.
Om deze hypothese te testen, plaatsten de wetenschappers katten met en zonder nepetalactol op hun vacht in een ruimte vol dorstige muggen. Wat bleek? De met het stofje behandelde katten werden, zoals verwacht, minder belaagd.
Spray it!
Uit vervolgonderzoek moet blijken of dit muggenwerende effect ook standhoudt buiten het laboratorium. Maar ook of het goedje werkt tegen verschillende muggensoorten en of wij hiervan kunnen profiteren – denk bijvoorbeeld aan een antimuggenspray. Daarnaast begrijpen de onderzoekers nog niet waarom dit gedrag uitsluitend voorkomt bij katachtigen. Nog genoeg te onderzoeken dus.
Bronnen: Science Advances, Iwate University via EurekAlert!, The New York Times
Beeld: Masao Miyazaki & Reiko Uenoyama