Een Japans gezin wilde een octopus bereiden toen het zag dat het dier niet acht, maar negen armen had.

Je kunt ze op vrijwel iedere straathoek in Japan krijgen: takoyaki. Deze soort hartige poffertjes zijn gemaakt van octopussen. En hoewel veel Nederlands er niet aan moeten denken om hun tanden in een achtarmig wezen te zetten, is het dier in Japan een ware delicatesse. Ze worden soms zelfs levend gegeten.

Dat lot stond deze octopus niet te wachten; hij was al dood toen een Japanse visser hem wilde bereiden voor het diner. Totdat hij doorkreeg dat het hier om een bijzonder exemplaar ging: een octopus met negen armen. Een novempus?

Lees ook:

• Filmpje: is deze octopus aan het dromen?
• Komen octopussen uit de ruimte?
• ‘MDMA maakt octopussen socialer’

Freaks of nature

Hoewel het niet vaak voorkomt, is dit extra aanhangsel – de arm was niet volledig ontwikkeld, maar een soort uitloper op een andere arm – niet ongewoon bij octopussen, vertelt zoöloog Michael Vecchione aan Live Science.

Auke-Florian Hiemstra, als bioloog verbonden aan Naturalis Biodiversity Center, beaamt dat. “Af en toe heb je een octopus die niet helemaal octo is, maar die een arm of heel veel armen extra heeft. Die uitzonderlijke exemplaren zijn echte freaks of nature, maar ze zijn wel heel interessant.” Een genetische mutatie kan hieraan ten grondslag liggen. Maar wat bij deze octopus veel waarschijnlijker is, zegt Hiemstra, is dat hij een arm is verloren en dat die verkeerd is terug gegroeid.

Vertakkende armen

Net als dat veel hagedissoorten een afgehakte staart opnieuw kunnen aangroeien, zijn octopussen in staat hun armen te regenereren. “Alleen soms verloopt dat proces niet helemaal goed en dan ontstaan er uit een arm opeens twee.” Dat verschijnsel wordt branching (‘vertakking’) genoemd.

Vaak hebben octopussen niet heel veel aan zo’n negende arm en gelukkig hindert het extra ledemaat ze ook niet. Hiemstra: “Maar je hebt ook extreme gevallen, waarbij octopussen tientallen extra armen hebben door dat teruggroeifoutje. Er is één exemplaar beschreven dat maar liefst negentig armen had. Ik kan me voorstellen dat dat niet heel fijn zwemt.”

Octopus op de bbq

De negenarmige octopus was helaas al dood, maar zijn lichaam was nog intact, dus bracht de visser het bijzondere wezen naar het Shizugawa Nature Center. Daar wordt de octopus in alcohol bewaard zodat het museum hem kan tentoonstellen.

Daar is Hiemstra blij om, want het had ook anders kunnen lopen. “Je hebt ook octopussen die minder dan acht armen hebben en dat is nog veel bijzonderder.” Er zijn wereldwijd bijvoorbeeld twee exemplaren beschreven met slechts zes armen, de zogenoemde hexapussen. Alleen is daar weinig bewijsmateriaal van.

Zo had een Amerikaans gezin tijdens een vakantie in Griekenland een octopus gevangen, op de barbecue gelegd en opgegeten. Daar zijn toen foto’s van genomen en op Facebook gezet. “Pas toen kwam een marien bioloog erachter dat het hier om een zeer zeldzame hexapus ging,” zegt Hiemstra, “de tweede ooit die was ontdekt.”

Maar ja, het beest was al opgegeten. Tel dus altijd eerst de armen als je een octopus op de barbecue legt, adviseert de bioloog.

Update 9-12: Dit artikel is uitgebreid met citaten van bioloog Auke-Florian Hiemstra.

Bronnen: The Mainichi, Live Science

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!