Deze vijf dieren waren ‘uitgestorven’ maar zijn toch weer gevonden

Tim Tomassen

27 juni 2023 16:00

Een de Victoriaanse grondagame. Ze zijn toch niet uitgestorven.

Een de Victoriaanse grondagame. Beeld: Zoos Victoria.

Als een dier al lange tijd niet meer gezien is, worden ze bestempeld als uitgestorven. Toch worden ze soms jaren later opnieuw ontdekt. Vijf voorbeelden.

Afgelopen week maakte de Australische overheid bekend dat wetenschappers op de Victoriaanse grondagame (Tympanocryptis pinguicolla) zijn gestuit. Opmerkelijk, want de laatste keer dat dit 15 centimeter lange reptiel werd gezien, was in 1969. Biologen gingen ervan uit dat het beest was uitgestorven.

Toch werden er al een tijdje onofficiële meldingen gemaakt. Daarom besloot de dierentuin in Melbourne in 2017 om officieel naar de Victoriaanse grondagame te zoeken. En hij is eindelijk gevonden. De exacte locatie is niet bekend gemaakt om het zeldzame reptiel te beschermen.

De Australische overheid maakt geld vrij voor een beschermingsprogramma en de dierentuin in Melbourne zet een fokprogramma op. Dit moet voorkomen dat de diersoort alsnog uitsterft.  

Het is niet de eerste keer dat een ‘uitgestorven’ diersoort toch weer opduikt. Hieronder lees je over nog vier soorten die zijn opgestaan uit de dood.

Dryococelus australis

Dryococelus australis is een insect dat behoort tot de wandelende takken en leefde op het Australische Lord Howe-eiland. Nadat een schip in 1918 op het eiland strandde, vestigden er zwarte ratten. Die zorgden ervoor dat de wandelende takken uitstierven, want na 1920 zijn ze niet meer gezien. Maar in 1964 ontdekte een team van klimmers bij een bezoek aan Ball’s Pyramid, een klein rotsachtige eiland dat 20 kilometer ten zuidoosten van Lord Howe-eiland ligt, een dood exemplaar. In de jaren daarna vonden klimmers nog een paar verse karkassen, maar expedities om levende exemplaren te vinden waren niet succesvol.

Een Dryococelus australis op een mensen hand.
Een Dryococelus australis. Beeld: Granitethighs, CC BY-SA 3.0

In 2001 deden Australische biologen toch nog een poging en reisden opnieuw af naar het eilandje. Na een lange zoektocht ontdekten ze een kleine populatie van 24 insecten die onder een struik leefden. Sindsdien zijn er plannen om de zwarte rat uit te roeien en Dryococelus australis te herintroduceren op Lord Howe-eiland.

Apomys sacobianus

In 1991 barstte de Filipijnse vulkaan Mount Pinatubo uit en richtte een enorme ravage aan. Op de vulkaan leefde een kleine eilandmuis, Apomys sacobianus, die alleen een keer in 1956 was waargenomen. De populatie was toen dusdanig klein dat biologen vermoedden dat de soort zo’n verwoestende uitbarsting onmogelijk zou kunnen overleven.

Maar dat hadden ze fout. In 2011 en 2012 bracht een onderzoeksteam de dieren op de vulkaan in kaart om te zien welke soorten de uitbarsting hadden overleefd. Ze vonden onder andere zeven muizensoorten, waaronder Apomys sacobianus. En opvallend genoeg bleek die zelfs het vaakst voor te komen, zo’n 60 procent van de getelde muizen behoorde tot deze soort. Volgens de onderzoekers is het mogelijk dat het verwoeste maar groeiende landschap voordeliger is voor de muizensoort dan het dichte, oerbos dat er voor de uitbarsting stond.

Coelacanten

Coelacanten zijn een familie kwastvinnige vissen waarvan wetenschappers dachten dat die al sinds het Krijt-tijdperk (66 miljoen jaar geleden) is uitgestorven. Maar in 1938 werd er echter een levend exemplaar gevonden voor de kust van Zuid-Afrika. Later werden beloningen uitgeloofd aan mensen die nog een exemplaar konden vinden. In 1952 was het raak en werd er een tweede gevonden bij de Comoren. Beide vissen behoren tot de soort Latimeria chalumnae.

Model van  Latimeria chalumnae
Model van Latimeria chalumnae in het Oxford University Museum of Natural History. Beeld: Ballista, CC BY-SA 3.0

In 1998 is er een tweede nog levende coelecantensoort gevonden in Indonesië: Latimeria menadoensis. De International Union for Conservation of Nature and Natural Resources heeft beide soorten als bedreigd bestempeld.

Almiqui

De almiqui (Atopogale cubana) is een klein insectenetend zoogdier dat leeft in bergachtige bossen op Cuba. Het dier leeft grotendeels onder de grond en is ’s nachts actief. Hierdoor wordt het niet vaak gezien.  

Een opgezette almiqui. Lang dachten wetenschappers dat dit beest was uitgestorven.
Een opgezette almiqui in het Cambridge University Museum of Zoology. Beeld: Emőke Dénes, CC BY-SA 4.0

Sinds zijn ontdekking in 1861 door de Duitse natuuronderzoeker Wilhelm Peters zijn er slechts 36 gevangen. In 1970 dachten sommigen dat de almiqui was uitgestorven, omdat er sinds 1890 geen exemplaren meer waren gevonden. Maar in 1974 en 1975 werden er drie gespot en latere onderzoeken toonden aan dat de soort nog steeds op meerdere plaatsen voorkomt aan de oostkant van Cuba.

Lees ook:

Bronnen: Nu.nl, Britannica, Biodiversity & Conservation, Philippine Journal of Science, Gizmodo

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!