De zeebodem in diepe delen van de oceaan bevat een goudmijn aan zeldzame en kostbare metalen. Maar van wie zijn die?
Alleen al op de 4000 tot 5000 meter diepe bodem van de Clarion Clipperton Zone, een gebied in de Stille Oceaan tussen Mexico en Hawaï, liggen naar schatting 27 miljard mangaanknollen. Deze knollen, ook wel polymetallische nodules genoemd, zijn zo groot als aardappelen en zijn samen goed voor tientallen miljarden euro’s aan metalen.
Behalve mangaan gaat het daarbij om onder meer koper, nikkel, kobalt en zeldzame aardmetalen. Precies de materialen die op land schaars zijn, maar die de wereld op dit moment wel hard nodig heeft voor de productie van de batterijen, windturbines, zonnepanelen en elektrische apparaten die de koolstofuitstoot terug helpen dringen. Veel landen en bedrijven staan daarom te popelen om die knollen te mijnen.
Maar niet iedereen is blij met deze diepzeemijnbouw. Wetenschappers en milieuorganisaties vrezen dat de praktijken de zeebodem en het zeeleven onherstelbare schade zal aanrichten en roepen op om eerst meer onderzoek te doen.
Noorwegen lijkt niet veel langer te willen wachten en zette deze week de eerste stappen. Het land stelt alvast een stuk zee van 280 vierkante meter beschikbaar voor diepzeemijnbouw. Dat is groter dan het Verenigd Koninkrijk. Het Noorse parlement heeft echter nog geen toestemming gegeven aan bedrijven om daadwerkelijk te beginnen. Daarvoor zegt het te wachten op meer onderzoek naar de gevolgen.
Lees ook:
Van wie is de zeebodem?
Maar mag je überhaupt zomaar de mangaanknollen naar boven halen? Van wie is de oceaanbodem eigenlijk?
Het internationale zeerecht bepaalt wie zeggenschap heeft over de exploitatie van natuurlijke rijkdommen in de oceanen. Als mangaanknollen zich binnen de exclusieve economische zone (EEZ) van een land bevinden – een gebied tot 200 zeemijlen (370 kilometer) vanaf de kust – dan heeft dat land als enige het recht om de knollen te winnen of licenties daarvoor te verlenen aan bedrijven. Het gebied dat Noorwegen beschikbaar stelt, valt binnen de EEZ van het land.
Alle natuurlijke schatten van de oceaan buiten EEZ’s behoren tot het ‘gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid’. De exploitatie van deze rijkdommen moet in principe ten goede komen aan iedereen. Binnen de Internationale Zeebodemautoriteit (gelieerd aan de Verenigde Naties) wordt nog steeds onderhandeld over hoe de toekomstige winsten van de diepzeemijnbouw moeten worden verdeeld tussen de bedrijven en de landen van de wereld. De organisatie probeert de regels dit jaar af te ronden en in 2025 wordt een definitie stemming verwacht.
In KIJK 6-7/2023 lees je alles over hoe diepzeemijnbouw in zijn werk gaat. Bestel de dubbeldikke editie hier, of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Teake Zuidema, Tim Tomassen
Beeld: ROV-TEAM/GEOMAR/CC BY 4.0
Bronnen: KIJK 6-7/2023, BBC