Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Met behulp van DNA-onderzoek hopen deze wetenschappers de puzzel van de Dode Zeerollen op te lossen.
Drie jonge bedoeïenen stuitten in 1947 per toeval op de eerste Dode Zeerollen, geschreven bronnen die dateren uit de periode tussen 200 voor Christus en 50 na Christus. De woestijnbewoners ontdekten deze teksten in een spelonk in Qumran, een plaats op de Westelijke Jordaanoever. Sindsdien werden nog meer Dode Zeerollen opgespoord in grotten nabij Qumran en een paar andere plekken in de Woestijn van Judea.
Lees ook:
Al is de term Dode Zeerol wat misleidend. Hoewel er daadwerkelijk grotendeels intacte boekrollen zijn gevonden, gaat het ook om snippers tekst. Onderzoekers zijn al jaren bezig om deze fragmenten in elkaar te puzzelen en te achterhalen in welke tijdsvolgorde de teksten zijn geschreven. Om hierbij te helpen, sloegen bioloog Oded Rechavi en expert Hebreeuwse taal en literatuur Noam Mizrahi de handen ineen. Hun stokpaardje: DNA-onderzoek.
Koeien en schapen
De wetenschappers onderzochten het mitochondriaal DNA, genetisch materiaal dat zich niet in de celkern maar in de mitochondriën bevindt, op 26 fragmenten. Hieruit bleek dat 24 snippers, inclusief twee fragmenten van het Bijbelboek Jeremia, gemaakt zijn van schapenhuid. De overige twee snippers, waaronder ook een Jeremia-fragment, bleken gemaakt van de huid van een koe.
Het team denkt dat deze twee afwijkende fragmenten buiten Qumran zijn gemaakt. De Woestijn van Jedua zou de laatste tweeduizend jaar niet geschikt zijn geweest om koeien te houden, zo laten de onderzoekers weten.
Over de Jeremia-fragmenten wordt overigens al een tijdje gediscussieerd. Onderzoekers zijn er niet zeker van dat de snippers bij dezelfde rol hoorden. Deze studie zou meer bewijs leveren dat de fragmenten inderdaad afzonderlijk van elkaar zijn gemaakt. Hierbij moeten we echter wel onthouden dat deze techniek alleen iets zegt over de afkomst van het materiaal waarop de tekst staat, zo laat bijbelwetenschapper Matthew Collins aan The Guardian weten. “Niet waar de rollen geschreven zijn.”
Samen sterk
Mladen Popović, directeur van het Qumran Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen dat in Nederland een leidende rol heeft in de bestudering van de Dode Zeerollen, vindt het een heel interessante studie. “Deze techniek is belangrijk om te achterhalen of verschillende fragmenten bij elkaar behoren als één manuscript. Echter kan het DNA ons helaas niet vertellen waar de dieren (waarvan de fragmenten zijn gemaakt, red.) exact leefden.”
Popović laat verder weten dat hij het belangrijk vindt dat verschillende vakgebieden samenwerken om de puzzel van de Dode Zeerollen op te lossen. “Data van het DNA-onderzoek kunnen vergeleken worden met – bijvoorbeeld – de chemische gegevens uit andere studies. Samen kunnen we de precieze geografische afkomst van de fragmenten misschien wel achterhalen.”
Deze interdisciplinariteit spreekt ook Eibert Tigchelaar aan, werkzaam bij de Onderzoekseenheid Bijbelwetenschap van de KU Leuven. “In de jaren negentig is al iets gedaan op het gebied van DNA-onderzoek van de rollen. Maar de extractie van DNA-materiaal uit dit soort fragmentjes van 2000 jaar oud stond toen nog helemaal in de kinderschoenen”, zegt hij. “Ik denk dat het heel interessant en mooi onderzoek is, en veelbelovend, al helemaal als het uitgebreid zou kunnen worden.”
Bronnen: Cell, The Guardian