Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Traditioneel sluit het wetenschappelijke tijdschrift Science het jaar af door de Breakthrough of the Year te kiezen. Dit jaar koos de redactie voor een nieuw hiv-medicijn.
In 2023 stierven naar schatting 630.000 mensen aan de gevolgen van aids en 1,3 miljoen mensen raakten besmet met hiv, het virus dat aids veroorzaakt. Hoewel die aantallen door medicijnen drastisch lager zijn dan tijdens de piek van de aids-pandemie, is er door het gebrek aan een vaccin nog een lange weg te gaan voordat de ziekte is uitgeroeid.
Hiv-remmers
De daling is vooral te danken aan hiv-remmers, deze medicijnen beschermen voor 99 procent tegen hiv-infecties via seks. Ze zorgen er ook voor dat het virus geen kans krijgt om zich te vermenigvuldigen waardoor hiv-positieve mensen een lang en gezond leven kunnen leiden.
Een nadeel van deze medicijnen is dat ze iedere dag moeten worden ingenomen. In westerse landen is dat meestal geen probleem, in Nederland zijn hiv-besmettingen tegenwoordig dan ook zeldzaam. Maar in andere gebieden, zoals Afrika, vormt dat door geldproblemen of stigma’s vaak wel een struikelblok. Een nieuw medicijn genaamd lenacapavir lijkt een uitkomst te bieden.
Gamechanger
Lenacapavir komt voort uit baanbrekend onderzoek naar capside, een eiwit dat het genetische materiaal van hiv beschermt. Door dit eiwit te verstarren, blokkeert het medicijn belangrijke fases van het vermenigvuldigingsproces van het virus. Zo voorkomt het dat hiv zich door het lichaam verspreidt.
Lenacapavir werd oorspronkelijk ontwikkeld als reddingstherapie voor patiënten die resistent waren tegen andere medicijnen. Maar dit jaar wees een klinische studie in Afrika uit dat een eenmalige injectie ook zes maanden lang 100 procent bescherming biedt tegen besmetting. Die langdurige bescherming is volgens het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science een gamechanger in hiv-preventie en daarom dé doorbraak van 2024.
Het vakblad verwacht overigens niet dat lenacapavir hiv en aids volkomen zal uitroeien, maar ziet het wel als een belangrijke stap in die richting. Het benadrukt bovendien dat een succesvolle wereldwijde uitrol afhankelijk is van de betaalbaarheid, productieovereenkomsten, een robuuste gezondheidsinfrastructuur, en de wettelijke goedkeuring van het medicijn als preventiemiddel (wat wordt verwacht in 2025).
Lees ook: Dit was de wetenschappelijke doorbraak van 2023
Bron: Science
Beeld: Catherine Falls Commercial/Getty Images