Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Douwe van Hinsbergen reconstrueerde samen met zijn team aan de Universiteit Utrecht het verloren continent Groot-Adrië. KIJK sprak hem hierover.
Lees ook: Waar schuiven de continenten heen?
Wat hebben jullie gedaan?
“De gebergten in het Middellandse Zeegebied – van Spanje tot Iran – bestaan uit dekbladen: plakken gesteente van een paar kilometer dik die op elkaar gestapeld liggen. Onder die dekbladen, zo weten we al decennialang, moet een continentale korst hebben gelegen. Wij hebben een reconstructie gemaakt van hoe dit continent eruit heeft gezien.”
Waar bevond Groot-Adrië zich?
“Uit de Noord-Afrikaanse marge is een ‘hap’ genomen, tussen Tunesië en Israël. Daar moet ooit een continent tegenaan gelegen hebben. Uit onze reconstructie volgt een continent ter grootte van Groenland dat precies in dat gat past.”
Hoe is dit continent gevormd?
“Het was ooit onderdeel van het supercontinent Pangea. Tussen 220 en 180 miljoen jaa geleden ontstond een barst in Pangea die ook tussen Spanje en Groot-Adrië liep, door naar Tunesië. Groot-Adrië brak vervolgens af van Afrika. Vanaf 180 miljoen jaar geleden werd de barst tussen Groot-Adrië en Afrika inactief en vormden Groot-Adrië, Afrika en de Oost-Mediterrane Oceaan weer één tektonische plaat. Maar beweging tussen Afrika en Europa zorgde er nogmaals voor dat Groot-Adrië afbrak van Europa en een apart continent werd.”
En hoe ging het ten onder?
“Als continenten uit elkaar worden getrokken en grotendeels onder zeeniveau verdwijnen, kunnen ze de aardmantel in subduceren. Dat is het proces waarbij een oceanische plaat onder een andere plaat schuift. Mits de bovenste paar kilometer wordt afgeschraapt. Die afschraapsels worden vervolgens gebergten. En aangezien mijn team en ik gebergten reconstrueren, vinden we dit soort ‘verloren’ continenten, opgefrommeld in grote gebergten.”
Deze ‘Aan het woord’ staat ook in KIJK 12/2019.