In Zuid-Afrika gaat het verhaal dat olifanten graag drankfestijnen houden. Is het een anekdote of zijn de kolossen werkelijk feestbeesten?

Al heel lang doen in Afrika verhalen de ronde over dronken olifanten: ze zouden zich elke zomer verzamelen rond de marula’s, ook wel olifantenbomen genoemd, van de zoete, gele vruchten snoepen en beneveld raken door het alcoholhoudende sap. Ladderzat vallen ze vervolgens dorpelingen aan en zouden zelfs hele dorpen platwalsen. Vandaar dat op het etiket van Amarula, een likeur van marulavruchten, een olifant prijkt.

Ongeduldig

Hoe graag we dit verhaal ook zouden geloven, er valt genoeg op af te dingen. Een studie uit 2006 door de inmiddels overleden bioloog Steve Morris en twee collega’s bracht de waarheid aan het licht. Volgens de overlevering eten de olifanten de rottende vruchten van de grond. Bij het rottingsproces gaat het vruchtensap fermenteren: de suikers worden omgezet in alcohol. Maar volgens Morris zijn olifanten te dol op het fruit om te wachten tot het op de grond is gevallen. Ze halen het rechtstreeks uit de boom, bijvoorbeeld door hem gewoonweg om te duwen.

Bovendien zijn er wel héél veel vruchten nodig om de kolossale dieren enigszins aangeschoten te krijgen. Morris en collega’s berekenden dat het om een hoeveelheid van 27 liter marulasap gaat, oftewel ruim 1400 stukken fruit! En dat moet ook nog in een heel korte tijd worden genuttigd. Hoewel olifanten volgens een onderzoek graag tot een alcoholpercentage van 7 procent drinken (de maximale hoeveelheid die een marulavrucht bevat), lijkt het dus zeer onwaarschijnlijk dat de dieren in beschonken toestand dorpen aanvallen.

Kevergif

Maar wat verklaart dan hun agressieve gedrag? Morris dacht dat het een gevolg kan zijn van de hoge status van de gewilde vruchten en de concurrentiestrijd die daarmee gepaard gaat. Of het zou kunnen dat de dikhuiden onder de invloed raken van een andere boosdoener: kevergif, afkomstig van keverpoppen op de boomschors, iets waar olifanten graag aan knagen. Maar zeker is dat het dronken-olifantenverhaal de prullenbak in kan.

Dit is een kader uit het artikel ‘Feestbeesten’ te vinden in KIJK 2/2016. Deze editie ligt vanaf 21 januari tot en met 17 februari in de winkel. 

Hieronder kun je een filmpje bekijken over Afrikaanse dieren waarvan de mythe ging dat ze dronken werden van marula’s:

Meer informatie:

• Discover Magazine Blog: Stoned dolphins give puff-puff-pass whole new meaning
• Scientific American: Fact or Fiction: animals like te get drunk
• Nature world news: Nature’s junkies
• LiveScience: Chimps get drunk on palm wine (met video)
• LiveScience: Drunken monkeys: does alcolism have an evolutionary basis?