Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Toen in 2005 een enorme droogte het Amazonewoud trof, viel het onderzoekers op dat niet iedere boom daaraan onderdoor ging. Sterker nog: sommige bomen leken zelfs op te leven. Nieuw onderzoek maakt duidelijk hoe dat kon.
De Amazone is een gigantisch regenwoud. Het is met 6,7 miljoen vierkante kilometer zelfs twee keer zo groot als India. In al die planten en bomen ligt een niet te bevatten hoeveelheid koolstofdioxide opgeslagen: zo’n 150 miljard ton. Als we om de een of andere reden deze jungle zouden kwijtraken, komt al die CO2 vrij in de atmosfeer. Dat zou het broeikaseffect enorm versterken.
Een van de bedreigingen voor de Amazone is droogte. Volgens een studie in Nature was 2023 zelfs een historisch droog jaar voor het Zuid-Amerikaanse regenwoud. Toch zijn de gevolgen van droogte niet overal in de jungle evenredig te merken. Niet zo gek ook, gezien de enorme grootte van de Amazone. Daarbinnen moeten regionale verschillen zijn. Zo blijkt uit onderzoek dat in juni 2024 gepubliceerd werd in Nature, dat de bomen in het noorden en zuiden heel anders reageerden op de extreme droogte van 2005.
Lees ook:
Droogte in de Amazone
In het zuiden van de Amazone groeit de vegetatie op het zogeheten Amazonekraton. De grond is daar relatief vruchtbaar en de bomen zijn korter. Ook ligt het grondwater op sommige plaatsen meer aan de oppervlakte. Bomen die het geluk hebben op zo’n plek te staan, leven tijdens de droogte zelfs op.
Hoe dat kan? Daarvoor moet je weten dat een boom niet alleen via bladeren, maar ook via zijn wortels zonlicht kan omzetten suikers en zuurstof. Dat proces noemen we fotosynthese. Als het grondwater tijdens een droge periode zakt, komen de wortels van de boom bloot te liggen. Hierdoor kan het zonlicht ze beter bereiken. Het grondwater is ook niet volledig verdwenen, dus de boom kan nog steeds drinken. Zulke omstandigheden geven de bomen een fotosynthetische boost: ze worden groener.
Andere bomen in het zuiden staan niet boven oppervlakkig grondwater. Hun wortels kunnen tijdens een droge periode het grondwater niet bereiken. Zij zijn veel meer afhankelijk van regenval. Zij verliezen tijdens droge periodes zoals in 2005 hun bladeren of sterven zelfs af.
In het noorden van de Amazone gaat het er weer iets anders aan toe. Daar staan de bossen op het zogeheten Guianaschild, waar de grond minder vruchtbaar is. De bomen zijn lang en hebben diepe wortels. Deze bomen bleken in 2005 veel beter bestand tegen de droogte, ongeacht hoe laag of hoog het grondwater stond. Dankzij hun diepe wortels komen ze er alsnog bij. Dat maakt ze minder afhankelijk van regenwater.
Bescherming van het regenwoud
Volgens de onderzoekers zijn deze inzichten cruciaal als we het regenwoud beter willen beschermen tegen klimaatverandering en de gevolgen van ontbossing. We kunnen nu ook beter voorspellen hoe de jungle zich in de toekomst zal ontwikkelen, nu de temperaturen blijven stijgen.
Bron: Nature
Beeld: Molly Champion/Pexels