Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Wetenschappers ontdekten dat krabben bij jeuk niet verstandig is, maar dat het toch evolutionair nut heeft. Hoe zit dat?
Veel mensen hebben last van een contactallergie. Ze krijgen dan een rode huid, soms bultjes en een onweerstaanbare drang om te krabben. De veroorzaker kan van alles zijn: van het nikkel in een ketting tot het sap van bepaalde planten of bestanddelen van een handcrème.
Van oudsher wordt vaak gezegd dat krabben de boel alleen maar verergert. Onderzoek van de University of Pittsburgh – gepubliceerd in Science – bevestigt dat, maar komt ook met een twist: krabben heeft óók positieve effecten.
Lees ook:
- Gaat een muggenbult meer jeuken als je eraan krabt?
- Dit is waarom jeuk zo aanstekelijk is
- De lekkerste jeuk om aan te krabben
Evolutionair nut?
“Het lijkt een paradox: als krabben bij jeuk echt zo slecht voor ons is, waarom voelt het dan zo goed om te doen?”, vroeg onderzoekersleider Daniel Kaplan zich af. “Krabben lucht op en dat suggereert dat dit gedrag vanuit de evolutie gezien dus voordeel moet hebben geboden.”
Maar wat voor voordeel? Om dit na te gaan experimenteerden de onderzoekers met muizen. De dieren kregen een stof op hun oren die eczeem opwekt. De oren werden rood, zwelden op en vulden zich met bepaalde immuuncellen, zogenoemde neutrofielen. Het teken dat een flinke ontsteking aan de gang was.
Muizen met jeuk
De muizen wilden uiteraard heel graag krabben, maar slechts een deel van hen mocht dat. De rest had een soort halsband om (zoals een hond of kat ook weleens krijgt na een bezoek aan de dierenarts), waardoor ze niet konden krabben.
Wat bleek? De dieren die zichzelf het schompes krabden, hadden zwaardere symptomen van ontsteking en een grotere hoeveelheid neutrofielen in de huid van hun oren dan de groep die dat niet mocht.
Substantie P
Krabben maakt de situatie dus alleen maar erger. Tot zover geen echte verrassing. Vervolgens onderzochten Kaplan en collega’s de muizen met de jeuk verder. Het krabben zorgde ervoor dat zenuwcellen in de huid massaal de stof substantie P afgaven.
Substantie P helpt processen als angst, stress, pijn en misselijkheid te reguleren. Maar het kleine eiwit helpt ook bij sommige immuunreacties. In dit geval bleek substantie P bepaalde immuuncellen in ontstoken huid van de oren van de muizen te activeren.
Minder bacteriën
Die zogenoemde mestcellen produceren op hun beurt allerlei stoffen die de ontsteking bevorderen én de eerdergenoemde neutrofielen aantrekken. Het lijken dus vervelende cellen te zijn, maar bekend is dat ze ook een belangrijke rol spelen in de bescherming tegen ziekteverwekkers.
En dus keken de onderzoekers bij de muizen naar het effect van krabben – en de daarmee gepaarde gaande mestcelactivatie – op huidmicroben. Krabben bleek de hoeveelheid Staphylococcus aureus flink te verminderen. Deze bacterie kan een fikse huidinfectie veroorzaken.
Toch maar afblijven
“Krabben biedt dus bescherming tegen deze stafylokok, en kan dus nuttig zijn”, geeft Kaplan aan. “Maar dat voordeel weegt waarschijnlijk niet op tegen de schade die krabben veroorzaakt wanneer de jeuk chronisch is.” Dus het advies blijft: probeer toch maar van die jeuk af te blijven.
De onderzoekers houden zich inmiddels bezig met hun volgende project: stoffen proberen uit te vinden die mestcellen blokkeren. Om op die manier huidontsteking te verminderen en patiënten met een chronische huidallergie te helpen.
Bronnen: Science, University of Pittsburgh via EurekAlert!
Beeld: NIAID