Filipijnse ‘wolkenrat’ leefde naast de oermens

Karlijn Klei

24 april 2021 15:00

wolkenratten

Mogelijk was het de mens die een paar duizend jaar geleden zorgde voor het abrupt verdwijnen van twee soorten in boomtoppen levende knaagdieren.

Hoog in de mistige boomtoppen van de Filipijnse jungle leven de wolkenratten: verre neven van ‘ongedierte’ als de huismuis en de rat. Als flinke, wollige eekhoorns eten deze wolkenrenners (Engels: cloud rats of cloud runners) hun buiken vol met planten, vruchten en zaden.

Onlangs troffen onderzoekers fossiele restanten aan van drie nog niet eerder beschreven voorgangers van deze knaagdieren. Het drietal soorten leefde samen met vroege mensen, zo schrijven de onderzoekers in het Journal of Mammalogy. De mens zou mogelijk een vinger in de hap gehad hebben bij het uitsterven van deze wolkenratten.

Lees ook:

Luzon

De onderzoekers troffen de fossiele tand- en botfragmenten van de oerratten aan in grotten op het Filipijnse eiland Luzon. In een van deze kalsteengrotten, de Callao-grot, ontdekten paleontologen een aantal jaar geleden de overblijfselen van een nog niet eerder beschreven menssoort: de Homo luzonensis.

Door de pakweg vijftig fragmenten van de ‘oerknagers’ te vergelijken met de tanden en botten van de achttien soorten levende wolkenratten wisten de onderzoekers vast te stellen dat het om drie niet eerder bekende, uitgestorven soorten gaat.

Gefossiliseerde tanden van de wolkenratten. © Lauren Nassef, Field Museum

Jacht?

De resten van één van de drie soorten werden alleen aangetroffen in de diepere, pakweg 67.000 jaar oude lagen. Daar werden eerder ook de restanten van H. luzonensis opgeduikeld. De onderzoekers ontdekten de overblijfselen van de andere twee soorten in lagen van zo’n 2000 jaar oud. Dat betekent dat die soorten het minstens 60.000 jaar uitgehouden hebben.

De onderzoekers vermoeden dat de mens iets te maken heeft gehad met het plotselinge verdwijnen van de twee wolkenratten, zo’n 2000 jaar geleden. Omstreeks die periode duiken er namelijk aardewerk en neolithische, stenen gereedschappen in het gebied op. Ook werden er toen onder meer honden en gedomesticeerde varkens op de Filipijnen geïntroduceerd – waarschijnlijk afkomstig van Borneo.

Hoewel er vooralsnog geen hard bewijs voor is, zou de ontwikkelende mens op de knaagdieren – beide met een gewicht van bijna een kilo een stuk groter waren dan de ratten die we hier kennen – kunnen zijn gaan jagen. Eenmaal (letterlijk) de smaak te pakken, zou dat mogelijk tot hun uitsterven geleid hebben, zo schrijven de onderzoekers.

Artist impressie van het drietal wokenrenners. © Velizar Simeonovski, Field Museum

Bronnen: Journal of Mammalogy, Field museum via EurekAlert!

Beeld: Velizar Simeonovski, Field Museum; Lauren Nassef, Field Museum

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!