Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Voor het eerst zijn wetenschappers erin geslaagd om te filmen hoe ons lichaam dode neuronen opruimt. Bekijk het filmpje!
Terwijl ik dit artikel typ, pleegt mijn lichaam onderhoud. En het jouwe ook. Het is namelijk druk bezig om zich te ontdoen van dode cellen. Dagelijks sterven er namelijk miljarden cellen omdat ze ziek zijn, zoals kankercellen, of omdat ze simpelweg op zijn. Nadert een lichaamscel zijn einde, dan geeft hij aan zijn omgeving signalen af en zet het vervolgens zijn sterven in gang. Deze geprogrammeerde celdood heet apoptose en houdt het lichaam gezond.
Nu hebben onderzoekers voor het eerst apoptose van de hersencellen in beeld weten te vangen. Het filmpje toont hoe neuronen in muizenbreintjes doodgaan én hoe het lichaam de gestorven cellen vervolgens opruimt, zo schrijven wetenschappers van Yale School of Medicine in Science Advances.
Lees ook:
Samenwerkingsverband
Het observeren van geprogrammeerde celdood in een levend organisme is lastig. Dat komt doordat de timing en locatie van apoptose erg onvoorspelbaar is. Dit losten de onderzoekers op door de celdood zelf in gang te zetten met een nieuwe methode die ze 2Phatal noemen. Hiermee kon het team slechts een paar cellen laten doodgaan. En doordat de opruimcellen waren gemarkeerd met een fluorescente kleurstof, was dat proces ook nog eens heel nauwkeurig te volgen.
Dankzij deze methode ontdekten de wetenschappers dat er drie typen gliacellen (die de neuronen verzorgen en ondersteunen) samenwerken om dode cellen en puin te verwijderen. Elk celtype heeft een andere functie: microglia laten als eerst van zich horen als er een neuron doodgaat. Ze ruimen de zenuwcel direct op. Ondertussen verwijderen astrocyten de uitlopers van het neuron, dendrieten genaamd. Tot slot springen NG2-cellen in als ze nodig zijn.
Verder merkten de onderzoekers op dat de verschillende typen gliacellen ook elkaars taken konden overnemen. De opruimklus nam daardoor wel meer tijd in beslag. Ook in het brein van de wat oudere muizen duurde het langer voordat de gliacellen de (resten van de) dode neuronen hadden opgeruimd. Dit zou volgens het team een reden kunnen zijn waarom neurodegeneratieve ziekten vaker optreden in oudere mensen.
De theorie dat veroudering en het ontstaan van ziektes niet zozeer het gevolg is van ‘versleten’ cellen, maar met het tempo waarmee het lichaam ze repareert, is al eerder geopperd.
Bronnen: Science Advances, Yale School of Medicine, New Atlas, Nature Reviews