Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Op sommige plekken stijgt de gevoelstemperatuur veel harder dan de werkelijke temperatuur, blijkt uit een nieuwe studie.
Dat de echte temperatuur en de gevoelstemperatuur flink van elkaar kunnen verschillen, weten ze in Brazilië maar al te goed. Daar tikte de gevoelstemperatuur de 62,3 graden aan op 18 maart 2024. De werkelijke temperatuur lag zo rond de 40. Hoe kunnen die aantallen zover uit elkaar liggen?
Lees ook:
Toenemende gevoelstemperatuur
In het Klimaatakkoord van Parijs werd in 2015 afgesproken om de aarde niet meer dan 1,5 graad Celsius te laten opwarmen. Inmiddels stevenen we af op een toename van 3 graden Celsius. Nu kun je denken, hoe erg is drie graden nou? Zeker in landen waar het al heet wordt in de zomer, maken die paar extra graden weinig verschil, toch? Maar dan houd je geen rekening met de gevoelstemperatuur.
De gevoelstemperatuur wordt deels bepaald door de luchtvochtigheid. Ons lichaam koelt af door te zweten. Een goed systeem, maar in een omgeving met een hoge luchtvochtigheid niet altijd toereikend. Het zweet kan door het vocht niet verdampen, waardoor we eerder last krijgen van de hoge temperaturen. De relatieve luchtvochtigheid in Rio de Janeiro ligt tussen de 70 en 80 procent. Niet zo gek dus, dat het daar zo warm aanvoelt.
De studie
Brazilië is niet de enige die met hoge gevoelstemperaturen kampt. Uit een nieuwe studie van natuurkundige David Romps blijkt dat de gevoelstemperatuur in Texas drie keer harder is gestegen dan de werkelijke temperatuur. Voor zijn studie, gepubliceerd in vakblad Environmental Research Letters, maakte hij gebruik van de hitte-index. Deze combineert de luchttemperatuur met de relatieve luchtvochtigheid. Het getal dat eruit komt is de gevoelstemperatuur die wordt ervaren in de schaduw. Warmte van direct zonlicht en verkoeling van de wind worden niet meegenomen.
Om de extreme hitte in Texas te analyseren, gebruikte Romps de data van 210 weerstations tussen 1 juni 2023 en 31 augustus 2023. Daarmee berekende hij de hitte-index. Daarna wilde hij weten in hoeverre deze hitte-index afwijkt van die in de pre-industriële periode. Maar omdat de meeste weerstations nog maar 20 jaar bestaan, had hij geen exacte data.
Daarom maakte hij een berekening. Sinds het pre-industriële tijdperk is de temperatuur in Texas met 1,5 graden gestegen. Deze stijging is voor grote mate te danken aan invloeden van de mens. Wat zouden de 210 weerstations voor data geven als deze temperatuurstijging van 1,5 graden Celsius niet had plaatsgevonden? (Dus de huidige temperaturen uit 2023 min anderhalf.)
Uit zijn berekening bleek dat dat de hitte-index (dus de gevoelstemperatuur) veel harder was gestegen dan de werkelijke temperatuur. Als voorbeeld noemt Romps de stad Nacogdoches. Daar werd op 20 juni 2023 een gevoelstemperatuur gemeten van 60 graden. Als de opwarming van 1,5 graden niet had plaatsgevonden, was de gevoelstemperatuur 18 graden lager geweest. Blijkbaar wordt het effect van luchtvochtigheid op de hitte-index groter naarmate de temperatuur stijgt.
Relatieve luchtvochtigheid
Volgens Romps heeft klimaatverandering een groot effect op de relatieve luchtvochtigheid. Die zegt iets over hoeveel procent van de lucht verzadigd is. Een relatieve luchtvochtigheid van 70 procent, betekent dat de lucht 70 procent van zijn opnamecapaciteit heeft gebruikt. Als de lucht zijn volledige opnamecapaciteit heeft bereikt, ontstaan er druppels.
De regel is dat voor iedere graad die de lucht opwarmt, hij 7 procent meer vocht kan vasthouden. Om de relatieve luchtvochtigheid gelijk te houden, moet de lucht dus 7 procent meer vocht vasthouden per graad. Maar die regel gaat niet altijd op. Hoewel de totale hoeveelheid vocht over heel de wereld toeneemt, geldt dat niet voor de relatieve luchtvochtigheid. Die neemt op sommige plekken af en op andere plekken juist toe. Daar wordt het voor mensen steeds moeilijker om te leven.
Bron: IOPscience
Beeld: Marc Bruxelle/iStock?Getty Images