Onderzoekers hebben bestudeerd hoe sociaal gedrag van berggorilla’s de snelheid beïnvloedt waarmee de populatie groeit.

Zo’n 600 van de iets meer dan duizend overgebleven berggorilla’s leven in het Virungamassief, een klein bos dat zich uitstrekt over Rwanda, Uganda en de Democratische Republiek Congo. En hoewel dit aantal nog niet al te hoog is, lag het nog lager in de jaren tachtig. Toen waren er slechts 250 berggorilla’s te vinden in het stuk bos.

Ondanks deze groei worden de apen in het gebied nog altijd nauwlettend in de gaten gehouden door biologen en natuurbeheerders. Zo is er deze week een studie naar de groep verschenen in het vakblad Science Advances. De onderzoekers hebben jaren aan data doorgespit om te achterhalen hoe sociaal gedrag de populatiegroei van deze berggorilla’s beïnvloedt.

Lees ook:

• Bonobo-moeders helpen hun zoons een partner te vinden
• Nieuwe beelden van uiterst zeldzame gorillasoort

Conflicten

In 2006 bleek de populatie te bestaan uit drie grote en stabiele groepen gorilla’s. Waar de gemiddelde gorillagroep bestaat uit tien individuen, lag dat bij deze drie tussen de 25 en 65 apen. Elke groep kende bovendien meerdere zilverruggen, de individuen die de taak hebben de andere berggorilla’s te leiden en te beschermen.

Maar dit veranderde toen de jonge zilverruggen de oudere leiders begonnen uit te dagen. De sociale stabiliteit verdween en de drie groepen vielen uiteen in elf kleinere, met minder zilverruggen per troep. Maar omdat het leefgebied van deze subpopulaties overlapte, ontstonden er tussen de groepen steeds vaker conflicten. Als gevolg daarvan steeg de kindersterfte met 57 procent en werd de algemene populatiegroei afgeremd met 2,37 tot 5,05 procent.

Serge Wich, als primatoloog verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en niet betrokken bij het onderzoek, vindt het een boeiende studie. Vooral omdat de onderzoekers laten zien dat niet het aantal individuen binnen een populatie, maar het aantal groepen binnen een populatie een rol speelt bij de groeisnelheid.   

Voedselconcurrentie

Ook hoogleraar biologie aan de Universiteit Utrecht, Liesbeth Sterck, is gecharmeerd van de studie. “Dit is een uiterst interessante bevinding: niet voedsel, maar sociale processen sturen de groei van de populatie”, mailt Sterck. “De auteurs denken dat het hoger aantal groepen in een gebied voor een deel veroorzaakt wordt door het geïsoleerde, door mensen omringde, leefgebied van de berggorilla’s: nieuwgevormde groepen kunnen niet uitwijken naar een ander gebied. Dit beschrijft een situatie die meer zeer bedreigde diersoorten kunnen ervaren.”

De bioloog plaatst wel een kanttekening. Zo beargumenteren de onderzoekers dat de verhoogde agressie van de gorilla’s niet samen lijkt te hangen met verhoogde voedselconcurrentie. Volgens Sterck zou deze claim beter onderzocht kunnen worden.

Strategieën

“De populatie Virungagorilla’s stijgt al veertig jaar,” zegt een van de onderzoekers Damien Caillaud in het persbericht, “maar zijn leefgebied doet dat niet. Als de gorilladichtheid ongewoon hoog wordt, vrezen we dat het geweld tussen groepen toeneemt. En dat beïnvloedt het welzijn van de dieren.”

De onderzoekers hopen dat ze, door het blijven bestuderen van de apen, de factoren die de groeisnelheid van een populatie beïnvloeden beter in kaart kunnen brengen. Dit zou natuurbeheerders helpen effectieve strategieën te ontwikkelen om de populatie berggorilla’s in stand te houden.

Bronnen: Science Advances, Dian Fossey gorilla fund international via EurekAlert!

Beeld: Dian Fossey Gorilla Fund

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!