Verstoppen door ogenschijnlijk juist heel erg op te vallen. De truc van deze kevers klinkt tegenintuïtief, maar het lijkt te werken.
In het dierenrijk is het vaak het een of het ander. Een pauw met het mooiste, kleurrijkste verenpakket mag dan wel makkelijker aan een vrouwtje komen dan zijn minder opvallende soortgenoten, door zijn extravagante looks krijgen ook hongerige roofdieren hem sneller in het oog.
Maar de natuur is ingewikkeld, en hoewel felle kleuren opvallen, zouden ze gek genoeg ook als camouflage kunnen dienen. Zo zouden kleurrijke pijlgifkikkers door hun felle patronen soms juist wegvallen tegen de achtergrond en, zo blijkt uit een onderzoek dat onlangs in vakblad Current Biology werd gepubliceerd, zou ook het glimmende, iriserende jasje van kevers camouflerend kunnen werken.
Lees ook:
‘Regenboogglans’
De kever in kwestie is de Sternocera aequisignata, een van de zogenaamde prachtkevers. Die naam dankt de groep aan de metaalachtige of kleurige iriserende glans van hun lichamen. Die iridisentie, die je wellicht herkent van parelmoer, zeepbellen of olie op water, maakt dat de kevers – afhankelijk van het licht en de hoek waarmee je ze ziet – alle kleuren van de regenboog lijken te hebben.
Dat valt op, zou je zeggen, maar dat blijkt anders. Om te achterhalen hoe opvallend of juist camouflerend het glinsterende jasje werkelijk is, bevestigden de onderzoekers iridiserende en matte (groen, paars, blauw, regenboogkleurig en zwart) kevervleugels aan meelwormen. Die plaatsten ze vervolgens op planten in de natuurlijke leefomgeving van de kevers en bestudeerden hoe vaak vogels, die graag zo’n kever lusten, beide groepen aanvielen.
De tekst gaat verder onder de afbeelding.
Verwarrende illusie?
Ondanks hun glans, kwamen de meelwormen met de glinsterende vleugels er een stuk beter vanaf dan die met matte vleugels. En niet alleen vogels, ook mensen spotten die tweede groep vaker dan de iridiserende tegenhangers – zelf de matte bladgroene. Het effect bleek nog sterker toen de meelwormen niet op matte, maar op glimmende bladeren werden geplaatst. Dat voegt volgens de onderzoekers ‘visuele ruis’ toe.
Wat de exacte mechanismen achter de camouflerende werking van de iridisente vleugels is, is nog onduidelijk. Volgens hoofdauteur Karin Kjernsmo zou er sprake kunnen zijn van zogenaamde dynamische disruptieve camouflage. De continue kleurenshift van deze bijzonder mooie vleugels zou de illusie van veranderende structuur en diepte geven. Dat verwart potentiele rovers – en mensen – en maakt dat het in een al ‘rommelige’ omgeving lastig is waar te nemen.
Prachtkevers zijn niet de enige dieren met een dergelijk glimmend uiterlijk. Hoewel vervolgonderzoek dat nog moet uitwijzen, vermoedt het team niet dat de camouflerende werking uniek is voor de insecten. “Als deze kevers door hun kleuren verborgen kunnen blijven, vergroot dat de kansen dat andere iridisente soorten hun kleur ook zo gebruiken.”
Bronnen: Current Biology, University of Bristol via EurekAlert!1, 2
Beeld: Len Worthington/Flickr; Kjernsmo et al., 2020/University of Bristol/Current Biology