Door de genen van gerst in rijstplanten te stoppen, produceert het gewas minder methaan.

Eén vijfde van de wereldbevolking is afhankelijk van de rijstteelt. Maar het laten groeien van rijst kent wel een nare bijkomstigheid: wereldwijd zou dit gewas 25 tot 100 miljard kilogram aan methaan produceren in een jaar tijd. Kan dat niet wat minder? Misschien wel. Wetenschappers hebben een nieuwe rijst gecreëerd die minder van het broeikasgas uitstoot, maar nog steeds rijk aan zetmeel is.

Water afvoeren

De reden dat er bij het kweken van rijst zoveel methaan vrijkomt, is dat het gewas meestal wordt geteeld op natte bodem die arm is aan zuurstof. Dit is het ideale onderkomen van methaan-producerende microben. Het methaan komt in het water terecht dat door de wortels van de rijstplant wordt opgenomen en het broeikasgas komt via de stengel en bladeren in de lucht terecht.

Een manier om dit enigszins tegen te gaan, is om het water op de velden geregeld af te voeren. Hierdoor komt er meer zuurstof in de bodem terecht en wordt het de micro-organismen minder makkelijk gemaakt om methaan te produceren. Maar het afvoeren kan lastig zijn als er veel regen valt, en als het niet op de juiste manier wordt gedaan, kan dit de oogst schaden.

Gerstgenen

Zweedse biologen vonden het tijd voor een nieuwe oplossing. Ze plaatsten genen van gerst, die ervoor zorgen dat het zetmeel voornamelijk in de rijstzaden wordt aangemaakt, in het DNA van het gewas. De onderzoekers hoopten met deze aanpassing te bereiken dat de planten minder zetmeel in hun wortels produceren. Bodemmicroben hebben dan minder te snoepen en planten zich minder snel voort.

En dit was inderdaad wat er gebeurde, waardoor de planten 0,3 tot 10 procent minder methaan produceerden dan de niet-gemodificeerde gewassen. Vooral in de zomer stootten ze minder van het broeikasgas uit. Het effect is overigens niet getest op echte rijstvelden, maar in het laboratorium en twee velden in China waar de omstandigheden van de rijstvlaktes werden nagebootst. Meer onderzoek moet uitwijzen of de planten op echte velden overleven.

Bodemverstoring

Nederlands ecoloog Paul Bodelier, die niet betrokken was bij het onderzoek, twijfelt er niet aan dat de rijst zal overleven op lange termijn. “Maar waar ik wel twijfels over heb, is wat er met het bodemecosysteem gebeurt als er over lange termijn minder koolstof wordt gebracht”, mailt hij. “De meerderheid van de bodemmicroben leeft van koolstof afkomstig van de rijstplanten. Dat zijn dus niet alleen de microben die methaan maken, maar die bijvoorbeeld ook nutriënten aanleveren.”

Volgens Bodelier moet meer onderzoek uitwijzen wat de effecten van deze gemodificeerde planten op het bodemecosysteem zijn. “Maar (afgezien van de ethische en culturele kwesties omtrent het gebruik van genetisch gemodificeerde planten), denk ik dat deze rijstsoort wel degelijk een goede optie is om bij te dragen aan een duurzame voedselproductie.”

Bronnen: Nature, New Scientist