Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Verschillende soorten hagedissen nemen volgens biologen een bel zuurstof mee naar de rivierbodem om het daar langer uit te houden.
Willen wij langer dan een paar minuten onder water blijven, dan zit er eigenlijk maar één ding op: we hijsen een luchttank op onze rug en slurpen daar, onder het wateroppervlak, zuurstof uit. Volgens onderzoekers verbonden aan de Toronto-universiteit voeren leden van een tropische hagedissenfamilie een vergelijkbaar trucje uit. Piepkleine zuurstoftanks hebben ze niet nodig. De anolissen nemen de zuurstof mee in een luchtbel op hun snuit, zo schrijven de onderzoekers in vakblad Current Biology.
Lees ook:
Onder het wateroppervlak
De anolissen zijn een grote familie hagedissen die in de tropische regio’s van het Amerikaanse continent leven. Sommige, semi-aquatische soorten brengen een groot deel van hun tijd in het water door. Door onder water te duiken – waar ze tot wel 18 minuten kunnen blijven – weten de diertjes bijvoorbeeld aan rovers te ontsnappen.
In 2009 zagen onderzoekers voor het eerst dergelijke semi-aquatische anolissen met een luchtbel op hun snuit. Wellicht, zo vermoedden de biologen, gebruikten de diertjes die bellen als duikers hun luchttank gebruiken – om extra zuurstof in mee te nemen. Zo zouden ze langer onder water kunnen blijven. Verder onderzoek bleef toen echter uit.
Herinademen
De biologen achter het nieuwe onderzoek namen het bijzondere gedrag verder onder de loep. Hiervoor keken ze naar zes verschillende, niet nauw verwante soorten uit onder meer Costa Rica en Haïti. Al deze semi-aquatische soorten bleken onder water lucht uit te ademen in zo’n bel op hun snuit. De hagedissen ademden die lucht vervolgens opnieuw in: ‘herinademen’ noemen de onderzoekers het (Engels: rebreathing).
Door de zuurstofconcentratie in de bellen te meten, wist het team vast te stellen dat de hagedissen de zuurstof ook daadwerkelijk gebruiken. Hoe langer de anolissen onder water waren, hoe minder zuurstof er nog in de bellen aanwezig was.
Volgens de biologen heeft het gedrag zich ontwikkeld zodat de diertjes langer onder water kunnen blijven. Dat de bel op de snuit blijft ‘plakken’ is te danken aan de waterafstotende huid van de anolissen, aldus de onderzoekers. Overigens waren het alleen de anolissen die het gedrag vertoonden. Bij hagedissen buiten de anolissen-familie zoals de Basiliscus galeritus ontdekten de onderzoekers geen ‘snuitbubbels’.
Bronnen: Current Biology, University of Toronto, New Atlas
Beeld: Lindsey Swierk/University of Toronto