Deze dinosoort is een mix van een zwaan, een krokodil en een Velociraptor. De nieuwe dinosaurus is onlangs gepresenteerd in Nature.
Dat er miljoenen jaren geleden bijzondere schepsels op onze aardbol rondliepen, is bekend. Maar net wanneer je dacht dat het niet gekker kon, wordt er een nieuwe diersoort ontdekt die nog meer bijzonder is. Zoals de Halszkaraptor escuilliei die kenmerken vertoont van verschillende dieren. ‘Halszka’ had de kop en hals van een zwaan, de tanden van een krokodil en was familie van de Velociraptor en de T-rex.
Halszka
De overblijfselen van Halszka zijn al jaren geleden gevonden bij Ukhaa Tolgod in Mongolië. Deze plek wordt een ware dino-begraafplaats genoemd, omdat hier al vaak overblijfselen van de beesten zijn gevonden.
Het duurde even voordat het fossiel in handen van paleontologen kwam, omdat het eerst rondging in privécollecties en de illegale handel. Eenmaal in de juiste handen twijfelden wetenschappers of het fossiel wel echt was, aangezien het een gekke mengelmoes van meerdere diersoorten leek te zijn.
Pas nadat paleontologen het fossiel hadden geanalyseerd met behulp van de techniek microtomografie ontdekten ze dat het hier wel degelijk om één dier gaat. Microtomografie gebruikt röntgenstraling om de botten te scannen en reconstrueert op die manier een 3D-beeld van het skelet van Halszka.
Amfibisch roofdier
Op basis van zijn lichaamskenmerken – zwanenhals, zwemvleugeltjes, sikkelvormige klauwen – denken de onderzoekers dat Halszka een amfibisch roofdier was. Op land liep hij gemakkelijker dan een eend, maar ook in het water kon de dino goed uit de voeten dankzij zijn ‘flippers’. Zijn lange hals was ideaal om in het water te foerageren. Verder had hij in zijn bek een rij met tanden, en zenuwbanen in zijn snuit die erg veel lijken op die van de moderne krokodil.
“Het meest bijzondere aan deze nieuwe dinosauriërsoort is die onverwachte combinatie van kenmerken”, zegt paleontoloog en geoloog Dennis Voeten – één van de onderzoekers. “Halszkaraptor valt onder de groep maniraptora waar naast een aantal uitgestorven vleesetende dinosauriërs ook de moderne vogels toe behoren. Alle maniraptora die tot nu toe bekend zijn, waren snelle rennende jagers.”
“Met de ontdekking van Halszkaraptor hebben we aangetoond dat de maniraptora niet alleen aangepast waren aan het leven op land en, in de vorm van vogels, in de lucht, maar dat ze zelfs in het Krijt-tijdperk ook al een amfibische niche hadden ingenomen.”
Reconstructie van Halszkaraptor escuilliei. Het beest was geen reus; hij was ongeveer 70 centimeter groot en woog maximaal 1,5 kilogram. © Lukas Panzarin/Andrea Cau
Nieuwe subfamilie
Met de identificatie van Halszka is ook een nieuwe subfamilie tot stand gekomen. Voeten: “Uit vergelijkingen met andere dinosauriërs is gebleken dat twee andere soorten waarvan wat minder materiaal bekend is en die zich lastig in het plaatje van de bekende dinosauriërgroepen lieten plaatsen, Hulsanpes en Mahakala, de naaste verwanten van Halszkaraptor waren.”
“We kunnen op basis van het beschikbare materiaal niet zeggen of deze ook amfibisch waren, maar er is wel naar voren gekomen dat deze drie zustersoorten gezamenlijk een nieuwe subfamilie vormen: Halszkaraptorinae.”
Ter land, ter zee en in de lucht
Paleontoloog Lars van den Hoek Ostende (Naturalis Biodiversity Center), niet betrokken bij de studie, is enthousiast over Halszka. “Voor mij is het grote nieuws dat er voor dino’s een ecologische niche bij komt”, zegt hij. “Dinosauriërs zijn in principe landdieren, maar Halszka lijkt echt te zijn aangepast aan water. En dat is toch een niche die we tot dusver toeschreven aan de krokodillen, zoals Deinosuchus.”
“Water heeft zo zijn nadelen; het is zo koud. Het is dan ook leuk om te zien dat Halszka zijn veren behield, waar de meeste verwanten in die groep ze verloren hebben. Een bevestiging dat de primaire functie van veren isolatie is, en pas later bleek dat sommige dino’s ze ook konden gebruiken om te vliegen. Als we dus vogels beschouwen als dinosauriërs, zijn de dino’s nu echt ter land, ter zee en in de lucht.”
Bronnen: Nature, The Guardian, New Atlas
Beeld: Royal Belgian Institute of Natural Sciences
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!