Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Geschulpte hamerhaaien kunnen onder water ademen. Toch houden ze hun adem in als ze duiken, net als zeezoogdieren. Daar hebben de roofvissen een goede reden voor, ontdekten wetenschappers.
Sommige zeezoogdieren kunnen met gemak een uur onder water blijven zonder ook maar een ademteug te hoeven halen. Hun lichaam is zo aangepast dat ze veel meer zuurstof kunnen opslaan. Haaien hebben die aanpassing niet nodig; die ademen onder water dankzij hun kieuwen. Maar de geschulpte hamerhaai is een vreemde eend in de bijt; net als een zeezoogdier houdt ook hij zijn adem in als hij jaagt op een prooi. Dat doet hij om warm te blijven, schrijven Hawaïaanse wetenschappers in het tijdschrift Science.
Lees ook:
Gesloten kieuwspleten
De onderzoekers van de University of Hawaï in Mānoa hadden zes hamerhaaien uitgerust met biologgers, sensors die allerlei data verzamelden. Zo kreeg het team informatie over hun spiertemperatuur, lichaamsoriëntatie, activiteit van de staart, hoe diep de roofvissen doken en meer.
Wat opviel, was dat de spieren van de haaien warm bleven tijdens hun duik in diep, koud water, maar plots afkoelden als ze tegen het einde van elke duik het wateroppervlak naderden. De plotselinge daling van de temperatuur op weg naar boven wees erop dat de haaien hun adem inhielden totdat ze aan het oppervlak kwamen en weer begonnen te ademen.
Videobeelden van een geschulpte hamerhaai die op een diepte van 1044 meter vlak boven de zeebodem zwom, bevestigden dit vermoeden van de onderzoekers. Op deze diepte waren zijn kieuwspleten namelijk gesloten, terwijl soortgelijke beelden van oppervlaktewateren lieten zien dat hamerhaaien met hun kieuwspleten open zwemmen.
Vernuftig
Hamerhaaien zijn koudbloedige dieren; hun lichaamstemperatuur verandert mee met de omgeving. Het grootste deel van hun dag brengen ze in warm water door dat een comfortabele temperatuur van 26 graden Celsius heeft. Maar wanneer ze op jacht gaan, kunnen ze tot wel 800 meter diep duiken waar het water slechts 5 graden is.
Normaliter wordt de door het spierweefsel opgewekte warmte door het bloed afgevoerd waarna die het lichaam verlaat via de kieuwen. Om te voorkomen dat hamerhaaien tijdens de jacht te veel warmte verliezen via hun kieuwen, sluiten ze die dus. Zo houden ze hun lichaam warm om effectief te kunnen jagen. De roofvissen kunnen gemiddeld 17 minuten lang hun adem inhouden.
“Bij mijn weten is het de eerste keer dat dit is vastgesteld bij haaien”, laat marien bioloog Guido Leurs weten. “Het is een erg interessante studie die duidelijk laat zien dat haaien gebruikmaken van meerdere waterlagen, en zich dus hebben aangepast om ook gebruik te kunnen maken van waterlagen met een lage temperatuur. Vaak denken we dat haaien gelimiteerd worden door temperatuur, omdat ze meestal koudbloedig zijn, maar daar heeft de geschulpte hamerhaai dus iets op gevonden.”
Bronnen: Science, University of Hawaï, New Atlas
Beeld: bywildestanimal/Getty Images