Het beste wetenschapsnieuws van deze week

KIJK-redactie

07 juli 2023 12:00

Mechanisme van Antikythera

Een deel van de teruggevonden fragmenten van het Mechanisme van Antikythera. De restanten van het mysterieuze apparaat zijn te zien in een museum in Athene.

In deze rubriek tipt de redactie elke week wat de beste of interessantste artikelen op de website waren. Deze keer: zoetstoffen mogelijk kankerverwekkend, lozen van vervuild koelwater en het Mechanisme van Antikythera.

Aspartaam komt op mogelijk kankerverwekkend-lijst

Aspartaam komt op mogelijk kankerverwekkend-lijst; wat betekent dit?
Beeld: Shutterstock

Aspartaam (op verpakkingen te herkennen als E951) zit in van alles en nog wat, van augurken en cola light tot snoep. Veel gezondheidsinstanties adviseerden de zoetstof als suikervervanger, dus de kust leek de afgelopen jaren veilig. Maar daar lijkt nu verandering in te komen. Eerder dit jaar bracht de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een nieuwe richtlijn uit over alle zoetstoffen. Ze zouden niet zonder meer voorkomen dat mensen suikerziekte of overgewicht krijgen.

Bovendien zal aspartaam binnenkort voor het eerst op de lijst worden gezet als “mogelijk kankerverwekkend voor mensen” door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), de kankeronderzoekstak van de WHO. Dat meldt persbureau Reuters.

Hoe zit dat?

Waarom het lozen van radioactief koelwater in Japan veilig is

Koelwater in grote cilindervormige tanks
Het vervuilde koelwater zit opgeslagen in meer dan 1000 tanks. Het terrein raakt vol. Beeld: Philip Fong/AFP/Getty Images.

Op 11 maart 2011 veroorzaakte een zeebeving ten noordoosten van Japan een tsunami. De drie operationele reactors van de kerncentrale Fukushima I werden direct stilgelegd. Helaas viel door de tsunami de elektriciteit uit, waardoor het lastig werd om de reactors te koelen. Tot overmaat van ramp beschadigden vloedgolven de noodstroomvoeding, waarna er voor de koeling alleen nog accu’s waren die het hoogstens een paar uur zouden volhouden. De temperatuur in de reactors liep gestaag op, zodat in de dagen na 11 maart in drie units een meltdown optrad. De kernramp was een feit.

Sinds die ramp is er 1,3 miljoen liter vervuild koelwater opgeslagen in grote vaten. Maar het terrein raakt vol, terwijl de kern van de centrale nog steeds continu gekoeld moet worden. Japan wil daarom het radioactieve water langzaam de oceaan in lozen. Volgens de regering kan dat veilig, maar vissers, milieu-organisaties en landen in de regio zijn er niet gerust op. Hoe gevaarlijk is dit plan?

We vroegen het aan stralingsbeschermingsdeskundige Govert de With

Antikythera: de inspiratie voor de nieuwe Indiana Jones-film

Mechanisme van Antikythera
Een deel van de teruggevonden fragmenten van het Mechanisme van Antikythera. De restanten van het mysterieuze apparaat zijn te zien in een museum in Athene. Beeld: Alamy/Imageselect, L. Gouliamaki/Afp/Anp, Bewerking: Bert Van Den Broek/Idetif

De vijfde Indiana Jones-film draait om de zogenaamde “Dial of Destiny”, een apparaat dat je terug in de tijd transporteert en zou zijn gemaakt door de oude Griekse wiskundige en uitvinder Archimedes. Hoewel het tijdreisaspect pure onzin is, is het object wel gebaseerd op een echt archeologisch artefact: het Mechanisme van Antikythera.

Het verhaal achter het echte object

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!