Voor mensen geldt op zonnige dagen: smeer je goed in met zonnebrandcrème. Maar hoe beschermen planten zich tegen schadelijke uv-straling?

In augustus 2020 kampten we met een heuse hittegolf. Ventilators en airco’s moesten er aan te pas komen om het binnenshuis nog enigszins vol te houden. Voor wie zich toch buiten waagde, was het belangrijk om zonnebrandcrème te blijven smeren als bescherming tegen onze verschroeiende moederster.

Lees ook:

• Gaan bomen en planten dood aan kanker?
• Hoe groeien planten naar het licht?

Uv-straling

Zich beboteren met zonnebrandcrème is er voor planten niet bij. Toch hebben ook deze organismen een trucje ontwikkeld om zich te wapenen tegen de zon. Plantencellen bevatten namelijk het eiwit UVR8 dat de korte golflengte van uv b-straling kan detecteren. De uv b-stralen van de zon zijn het meest verantwoordelijk voor zonnebrand. Wanneer het eiwit deze ultraviolette straling opmerkt, stuurt het een signaal naar de cellen, die op hun beurt stoffen produceren die de straling in de buitenste lagen van de plant absorberen. De uv b-stralen dringen zo niet door tot de binnenste lagen van de plant – een soort natuurlijke zonnebrandcrème dus.

Maar dit wapen verliest zijn kracht als planten voor langere tijd worden blootgesteld aan zonlicht. Zeker als ze in de tussentijd weinig water krijgen. Gedehydrateerde planten zijn namelijk minder goed in staat om de beschermende stoffen op de juiste plek te krijgen. Het gevolg: de cellen in de bladeren en de stam van de planten raken beschadigd en in het ergste geval treedt er celdood op.

Vergrootglaseffect

Overigens heerste lange tijd het idee dat het ongunstig was om planten in de volle middagzon te bewateren. De druppeltjes zouden als een vergrootglas werken en het zonlicht focussen op oppervlakken, die daardoor flinke schade ondergingen. Een studie uit 2011 prikte deze mythe echter door. Met behulp van experimenten en computermodellen kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat het zonlicht niet genoeg werd afgebogen in de druppels om het vergrootglaseffect te veroorzaken.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 11/2020.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. 

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!