Hoe giftig is het gilamonster?

Naomi Vreeburg

28 februari 2024 12:00

gilamonster

De doodsoorzaak moet nog nader worden onderzocht, maar een Amerikaanse man zou deze maand zijn overleden na een beet van een gilamonster. Komt dit vaak voor?

In het zuidwesten van de Verenigde staten en in Mexico komt het gilamonster in het wild voor. Je kunt de zwart-gele of zwart-roze hagedis herkennen aan de bobbels op de huid; botplaatjes, ook wel osteodermen genoemd, die samen een harnas vormen. Verder kenmerkt het gilamonster zich door een dikke staart, die het gebruikt om vet in op te slaan.

Lees ook:

Prachtige beesten, zo moet ook een 34-jarige inwoner van de Amerikaanse staat Colorado hebben gedacht toen hij Winston en Potato in huis haalde. Helaas voor deze man is hij onlangs naar verluidt door Winston gebeten, en kan hij het verhaal niet meer navertellen. Vier dagen na de beet van het gilamonster overlijdt hij. Is het gilamonster dan zo dodelijk voor mensen?

Groeven op de tanden

Het liefst ontwijken deze hagedissen ons. En hun levensstijl maakt dit doel gemakkelijker voor ze: gilamonsters spenderen meer dan 90 procent van hun leven onder de grond. Hun lange klauwen gebruiken ze om holen te graven. De dieren gebruiken ze vervolgens jaar na jaar.

De favoriete gerechten van het gilamonster: vogels, schildpadden, slangeneieren, pasgeboren konijntjes en grondeekhoorns. De hagedis beweegt zich erg traag voort; dus hij zal zijn prooien moeten besluipen en ze vervolgens in een hinderlaag bijten. Een gilamonster hoeft overigens niet per se zijn gif te gebruiken om een potentieel hapje te doden.

Als de hagedis zich bedreigd voelt, kan hij zijn gif wel inzetten. Dit goedje tast onder andere cellen aan door de eiwitten en het celmembraan kapot te maken. Om het gif vrij te laten komen, moet een gilamonster zijn tanden eerst in het ‘slachtoffer’ zetten. Het reist dan van klieren op de onderkaak van de hagedis naar een paar kleine groeven op de tanden, en uiteindelijk in het dier of de mens die een dreiging vormt.

Suikerziekte

Als je wordt gebeten door een gilamonster doet dit erg veel pijn, kan er zwelling optreden, evenals misselijkheid, duizeligheid, versnelde hartslag en een lage bloeddruk. De man uit Colorado zou volgens zijn vriendin direct na de beet hebben overgegeven en ademhalingsproblemen hebben gekregen. Een beet van de hagedis is echter zelden dodelijk voor mensen. Waarschijnlijk heeft de Amerikaan dan ook een allergische reactie op het gif gekregen.

Het gif van het dier heeft de mensheid trouwens veel goeds gebracht. Van een van de stoffen in het goedje maken we namelijk medicijnen tegen diabetes type 2, een vorm van suikerziekte. Zo monsterlijk is het gilamonster dus nog niet.   

Bronnen: National Geographic, Naturalis

Beeld: Josh Olander/CC BY 4.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!