Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Wriemelende wormen raken nogal eens in de knoop. Maar als het moet kunnen ze zichzelf supersnel ontwarren. Hoe doen ze dat?
Mensen maken al eeuwen gebruik van knopen, bijvoorbeeld voor touw of kledingstof. Een knoop maken is vrij eenvoudig, het eruit halen daarentegen is voor ons een stuk ingewikkelder. Maar wormen die samen een grote knoop vormen (zie afbeelding hierboven), lijken daar geen moeite mee te hebben. Bij gevaar ‘knallen’ ze binnen enkele milliseconden weer uit elkaar. Een onderzoeksteam van het Georgia Institute of Technology beschrijft nu in Science het wiskundige mechanisme van dit fenomeen.
Lees ook:
- Wormenmoeders produceren ‘melk’ voor hun nageslacht
- Bizarre sponsbewoner: ‘honderd-kontige’ onderwaterworm
- Picture Perfect: echo van een worm
Explosie van wormen
Broze slibwormen leven in moerassige gebieden in Noord-Amerika. Soms zijn de omstandigheden in zo’n moeras tijdelijk ongunstig, bijvoorbeeld doordat het te droog, nat, koud of warm is. De wormen vormen dan een complexe bal, samen kunnen ze de barre omstandigheden namelijk beter trotseren. Maar als er gevaar dreigt, bijvoorbeeld een naderend roofdier, dan ontwarren ze zichzelf in een soort explosie van wormen.
Dat deze wormen dit kunnen, was al langer bekend, maar niet hoe ze het precies doen. De huidige onderzoekers, onder leiding van Saad Bhamla, besloten daarom het mechanisme onder de loep te nemen. Ze deden dit door filmopnamen te maken van zowel individuele als grote groepen wormen. Ook maakten ze gebruik van echografie om de precieze bewegingen van de beestjes na te gaan.
Vezelachtige robots
Op basis van de vergzamelde gegevens bouwde het team een wiskundig model. Daaruit bleek dat een worm tijdens het ontwarren een achtvorm aanneemt en met zijn kop afwisselend met de klok mee en tegen de klok in gaat (zie de video hieronder). Volgens de onderzoekers vergroot dit de kans dat ze uit de knoop komen.
Hebben mensen ook nog wat aan deze kennis? Jazeker, de zogenoemde alternerende spiraalvormige beweging kan ook geschikt zijn voor toekomstige, zachte robots die van vorm kunnen veranderen. De wetenschappers filosoferen ook over een slim verband dat zich vormt naarmate een wond geneest.
Bronnen: Science, Georgia Institute of Technology via Phys.org, LiveScience
Beeld: Harry Tuazon/Georgia Institute of Technology