Prehistorische pollen en ‘hooikoorts’ maakten volgens wetenschappers mogelijk deel uit van de ondergang van de mammoet.

Het lijkt misschien wat onwaarschijnlijk; een gigantisch beest als de mammoet dat zijn uitsterven deels te wijten heeft aan iets onbenulligs als een paar pollen in de lucht. Toch opperen onderzoekers dit nu als oorzaak. Mammoeten hadden te maken met een onzichtbare vijand: hooikoorts.

Botanische ‘boom’

Na de ijstijd vond er een extreme toename van bloeiende planten plaats. De vegetatie die de mammoeten gewend waren, maakte door het terugtrekken van de ijskappen plaats voor een hele andere reeks aan planten. Recent onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Earth History and Biodiversity, suggereert dat dit een drastische impact heeft gehad op het voortbestaan van de mammoet.

Planten die tegenwoordig vaak verantwoordelijk zijn voor allergieën bij mensen, konden zich dankzij de warmere temperaturen na de ijstijd snel verspreiden. Deze nieuwkomers produceerden enorme hoeveelheden pollen. Voor mammoeten kan deze overvloed een allergische reactie hebben veroorzaakt, vergelijkbaar met hooikoorts bij mensen.

Lees ook:

• Doorbraak: wetenschappers vinden chromosomen van een mammoet
• Hatsjoe! Vier vragen over hooikoorts beantwoord

Kwetsbare reus

De bloei van de nieuwe flora zou hebben geleid tot ademhalingsproblemen en zelfs verminderde voedselinname, wat de mammoeten steeds kwetsbaarder maakte. Daarnaast kan een verminderd reukvermogen andere vervelende gevolgen hebben. Mammoeten gebruikten hun slurf namelijk ook om te navigeren en roofdieren op tijd op te merken.

In gepreserveerd weefsel van niet alleen de mammoet, maar ook prehistorische leeuwen, neushoorns en bizons, hebben de onderzoekers fragmenten van immunoglobuline gevonden. Dit is een stofje dat door gewervelde dieren, zoals de mens en de mammoet, wordt gemaakt als reactie op lichaamsvreemde stoffen. Dit wijst dus in de richting van een hooikoorts-achtige aandoening.

Verstoorde voortplanting

Mammoeten leefden al in een kwetsbaar evenwicht met hun habitat. De wetenschappers suggereren dat de stress veroorzaakt door hun veranderende omgeving veel impact heeft gehad op de voortplanting van de diersoort. Een allergische reactie zou het, door een slechter reukvermogen, moeilijker hebben gemaakt om een geschikte broedpartner te vinden.

Mammoeten gebruikten net als vele andere dieren hun neus om te bepalen met wie ze zich wilden voortplanten. Als deze door hooikoorts niet goed werkte, zorgde dat voor minder succesvolle broedpogingen, vermoeden de onderzoekers. Hierdoor werden niet genoeg mammoetkalfjes geboren om de populatie in stand te houden.

Missende puzzelstuk

De onderzoekers benadrukken dat deze ‘mammoetenhooikoorts’ niet dé oorzaak is achter de ondergang van deze soort. De soort kreeg namelijk nog veel meer voor zijn kiezen: habitatverlies, klimaatverandering, ziektes en inteelt speelden allemaal een rol. Ook waren, niet geheel onverwacht, jagende mensen een belangrijke factor die tot de extinctie leidde.

Uit deze studie blijkt wel dat hooikoorts mogelijk over het hoofd is gezien in onderzoek naar het uitsterven van de mammoet. Om hun theorie kracht bij te zetten willen de onderzoekers op zoek gaan naar mammoetweefsel met specifiek immunoglobuline E (IgE). Waar de tot nu toe gevonden immunoglobulines betrokken zijn bij algemene immuunreacties, heeft IgE een specifieke functie: het is typerend voor allergische reacties. Dit zou volgens hen de vernietigende rol van prehistorische hooikoorts kunnen bevestigen.

Bronnen: ScienceDirect, IFLScience

Beeld: Mauricio Antón/Wikimedia Commons

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!