Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De insecten hebben het de laatste jaren zwaar te voorduren. Waar eerst bloemen groeiden, liggen nu tegels. Ondertussen geeft de overgebleven begroeiing gekke geurtjes af.
In de afgelopen twintig jaar is bijna een derde van de insecten in Nederland verdwenen. Daar hebben we vooral onszelf aan te danken. De natuur wordt ingewisseld voor bebouwing, waardoor er minder voedsel en leefgebied voor de insecten overblijft. Op landbouwakkers zijn de geleedpotigen ook niet welkom, maar worden ze vergiftigd. Bovendien zijn insecten niet goed bestand tegen luchtvervuiling. In het wetenschappelijk blad Environmental Pollution legt een Britse groep entomologen en ecologen uit waarom.
Lees ook:
Vluchtige organische stoffen
Om smakelijke nectar te vinden, volgen veel insecten de geursporen van bloemen. Deze geurtjes bevatten een unieke chemische samenstelling: vluchtige organische stoffen (VOS). Maar zodra VOS in aanraking komen met vervuilende stoffen als stikstof en ozon verandert hun compositie. Insecten pikken de kenmerkende bloemengeur niet meer op en raken de weg naar hun eten kwijt.
De onderzoekers bestudeerden de effecten van luchtvervuiling in een complex ecosysteem. Gedurende twee zomers analyseerden ze twee velden met zwarte mosterdplanten. Het ene veld werd vervuild met twee – helaas – veelvoorkomende stoffen: diesel en ozon. Het andere stuk land hield het team lekker fris. Dat viel te merken in de resultaten. Bijen, zweefvliegen en vlinders bezochten het vuile veld minder vaak.
Jetske de Boer, entomoloog aan de Aeres Hogeschool, weet echter niet zeker of het schaarse bezoek aan dit veld is toe te schrijven aan de verandering van VOS. Misschien kwamen de insecten niet op het veld af door de vervuiling zelf. Uit eerder onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat diesel bijen ziek maakt en vermoeid.
Tóch moeten de aangepaste VOS wel een effect gehad hebben op de insecten. Als beestjes wel langskwamen op het veld, snuffelden ze nauwelijks aan het bloemenbuffet. Op de vervuilde landbouwgrond werd 31 procent minder zaden bestoven dan op de andere akker.
Geuren of kleuren?
Theo Zeegers van insectencentrum EIS is ook kritisch. Aan de Volkskrant liet hij weten dat geur namelijk niet voor alle dieren even belangrijk is: “Een zweefvlieg selecteert zijn bloemen vooral op kleur. Hij is dol op de felgele zwarte mosterd uit dit onderzoek.” Bijen en wespen maken wél gebruik van geur, maar die komen normaalgesproken ook niet af op de zwarte mosterdbloemen.
De Boer benadrukt dat het onderzoek nog steeds nuttig is. “Het laat in ieder geval een van de mechanismen zien waardoor er minder insecten zijn.” Ook al komen zweefvliegen misschien niet op geurtjes af en bijen niet op mosterdbloemen, andere insecten in het onderzoek doen dat wel.
Hoe dan ook moet er wat aan luchtvervuiling gedaan worden als we de insecten willen redden. Zeegers benadrukt namelijk dat het uitsterven van de insecten onder andere te wijten is aan stikstofvervuiling, wat weer vaak wordt veroorzaakt door verbranding van diesel.
Kortom: wie honing wil eten moet luchtvervuiling tegengaan.
Bronnen: Environmental Pollution, de Volkskrant, IPS News
Beeld: Pixabay