Met behulp van een nieuwe microscopische techniek zou een team van wetenschappers in het menselijk lichaam een ‘nieuw orgaan’ hebben gedetecteerd.
De meeste ontdekking zijn per toeval gedaan. Zo ook deze. Toen artsen namelijk een galbuis onderzochten van een kankerpatiënt om een nieuwe microscooptechniek te testen, kwamen ze voor een verrassing te staan: de onderzoekers identificeerden een patroon van holtes dat niet paste in de bekende anatomie van het galkanaal.
Van dit weefsel werd eerder verondersteld dat het gewoon dicht bindweefsel was. Maar na verdere bestudering leek het om een onderling verbonden netwerk van kleine met vloeistof gevulde compartimenten te gaan. Hoe kan dit weefsel nu pas zijn ontdekt? En mogen we – zoals de wetenschappers dat wel doen – spreken van een nieuw menselijk orgaan?
Leeggezogen
Dat het ‘nieuwe orgaan’ nu pas is ontdekt, komt door de manier waarop lichaamssamples zijn bewerkt voordat onderzoekers ze onder de microscoop leggen. Voorheen werden er dunne plakjes gesneden van een orgaan of weefsel. Deze dehydrateerden wetenschappers dan, waarna ze de samples fixeerden met een chemisch middel.
Door die dehydratatie en fixatie waren de holtes in het netwerk niet meer gevuld met vloeistof en dus ook niet zichtbaar onder een microscoop. Onderzoekers zagen wel altijd een soort scheuren lopen, maar daarvan werd uitgegaan dat ze het gevolg waren van de manier waarop de samples waren verwerkt en dus verder niks voorstelden.
Nu blijkt dat dit geen artefacten waren, maar de overblijfselen van de leeggezogen ruimtes.
Een openbaring
Door gebruik te maken van een nieuwe techniek – probe-based confocal laser endomicroscopy – én door monsters direct na afname in te vriezen (zodat de met vloeistof gevulde ruimtes intact bleven), konden onderzoekers een goed microscopisch beeld krijgen van het weefsel dat zo dicht mogelijk bleef bij het normale levende weefsel.
Wat de onderzoekers toen zagen, was een ware openbaring. Het galkanaal is niet omringd door dicht bindweefsel, maar door een een onderling verbonden netwerk van kleine met vloeistof gevulde compartimenten, ondersteund door een rooster-netwerk van collageen– en elastine-eiwitten.
Nieuw orgaan?
Het menselijk lichaam bestaat voor meer dan de helft uit water. Twee derde daarvan bevindt zich ín de cellen; een derde buiten de cellen, wat beter bekendstaat als de extracellulaire ruimte – ook wel het interstitium genoemd.
Een afbeelding van het interstitium onder de bovenste huidlaag. Volgens de onderzoekers is het orgaan een lichaamsbreed netwerk van met elkaar verbonden, met vloeistof gevulde ruimtes, ondersteund door een netwerk van sterke, flexibele eiwitten.
“Hoewel onderzoekers al wisten dat er vloeistof is tussen individuele cellen, was het idee van een groter, verbonden interstitium – waarin zich met vocht gevulde ruimtes in weefsels bevinden – slechts vaag beschreven in de literatuur”, zegt Neil Theise, een van de onderzoekers. Bovendien werd de structuur niet alleen rondom de galbuis gevonden, maar door het gehele lichaam.
“Het nieuwe onderzoek breidt het concept van het interstitium uit door deze gestructureerde, met vloeistof gevulde ruimtes in weefsels te tonen, en is het eerste die het interstitium als een orgaan op zich definieert.” Volgens de wetenschappers voldoet de nieuwe structuur namelijk aan alle eisen van een orgaan.
Maar niet iedereen is het daarmee eens. “Ik ben niet overtuigd over de claim dat dit een nieuw orgaan zou zijn”, zegt hoogleraar in de immunologie Peter Heeringa (Universitair Medisch Centrum Groningen). “Ik zou het meer beschouwen als een onderdeel van de organen in ons lichaam dat mogelijk fungeert als drainagesysteem van het weefsel.”
Ook patholoog Gilles Diercks (UMCG) is niet van mening dat het een orgaan kan worden genoemd. “Volgens het woordenboek is een orgaan een deel van het lichaam met een eigen functie. Het interstitium lijkt mij onderdeel van verschillende organen en geen deel van het lichaam met een eigen functie.”
Doorspitten
Volgens Theise was er wel al behoorlijk wat informatie bekend over deze structuur; het is alleen dat onderzoekers niet wisten waar ze naar keken. Ze zijn daarom van plan om de wetenschappelijke literatuur te herzien.
Bronnen: Scientific Reports, Live Science, New Atlas
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!